تحليل و ارزيابي هنجارهاي اعتقادي و اخلاقي وهابيت بر اساس سيره نبوي

به علت رشد جريان وهابيت در جهان اهل سنت و خشونت‌هاي برخاسته از آن در مقابل ديگر مسلمانان، به‌خصوص شيعيان، آسيب‌شناسي اين فرقه داراي اهميت بسياري است. جريان وهابيت داراي وجوه متعددي است، از جمله اعتقادات، رفتار اجتماعي، احكام فقهي و رويكردهاي سياسي. در اين مقاله سعي شده است با روش تحليلي ـ توصيفي هنجارهاي حاكم بر وهابيت با ارائه سه الگوي فكري، اعتقادي و اجتماعي بررسي شود. اين امر با تحليلي بر عقايد، احكام و كارنامه عملي وهابيت صورت مي‌گيرد و با توصيف نحوه تأثيرگذاري اين سه الگو بر يكديگر، ريشه‌ها و عوامل بدبيني بازشناسي مي‌شوند. در بخشي ديگر، با بررسي سيره نبوي، الگوي رفتار اجتماعي پيامبر (ص) استخراج خواهد شد و با مقايسه اين الگو با هنجارهاي حاكم بر فرقه وهابيت، تفاوت بنيادين اين دو الگو مشخص مي‌شود. حاصل اينكه دوري فرقه وهابيت از الگوي رفتاري پيامبر اسلام(ص) زمينه رفتاري نابخردانه را فراهم آورده كه نتيجه‌اش چيزي جز ايجاد بدبيني به كل جامعه اسلامي نبوده است. همچنين بر اساس تحليل الگوي اجتماعي سيره نبوي، مسئله محبوبيت جهاني، به عنوان فاكتوري مهم در اسلام، بررسي و از اين طريق رفتار سياسي اجتماعي وهابيت ارزيابي خواهد شد.

Since the Wahhabi current has flourished in the Sunni world and has led to violence against other Muslims, particularly Shi‘as, it is of great importance to study abnormalities of this sect. The Wahhabi current has several dimensions, including beliefs, social behavior, jurisprudential rulings, and political approaches. In this paper, we deploy an analytic-descriptive method to consider norms governing Wahhabism in terms of three models: intellectual, doctrinal, and social. We do so by analyzing Wahhabi beliefs, rulings, and practices. We then identify the roots and grounds of pessimism through a description of how the three models affect each other. Moreover, we consider the Prophet’s practice in order to elicit his favored social behavior, and then we contrast the model to the norms governing Wahhabism in order to uncover the fundamental difference between the two. Thus, Wahhabis’ deviation from the Prophet’s behavioral model has paved the path for their irrational behaviors, which has resulted in pessimism toward the whole Islamic community. Furthermore, we analyze the social model underlying the Prophet’s practice in order to consider global popularity as a significant factor in Islam, and then we evaluate Wahhabis’ social-political behaviors.