اهميت نظارت بر بهره برداري از سامانه هاي آبياري قطره اي (مطالعه موردي: شهرستان فارياب – جيرفت)

(The Monitoring Importance on Operation of Drip Irrigation Systems (Case Study: Faryab County - Jiroft

عمليات طراحي و اجراي سامانه‌هاي آبياري معمولاً توسط افراد با تجربه و با صرف وقت، دقت و انرژي زياد صورت مي‌گيرد. اما متاسفانه بهره‌برداري و استفاده مداوم از اين سامانه‌ها توسط كشاورزاني صورت مي‌گيرد كه اطلاعات اندكي در زمينۀ بهره‌برداري و نگهداري از سامانه‌هاي آبياري دارند و مديريت كارآمد آبياري كه بخش مهم بهره‌برداري از اين سامانه‌ها است به درستي انجام نمي‌شود. اين پژوهش در طول سال زراعي97-1396، شهرستان فارياب واقع در استان كرمان و در مزارع مجهز به سامانه‌هاي آبياري قطره‌اي انجام شد. در اين راستا محصولات زراعي غالب در شهرستان شامل ذرت، گندم، كلزا و هندوانه مورد بررسي قرار گرفتند. جهت انجام اين تحقيق دو روش مورد بررسي و مقايسه قرار گرفت: 1- پروژه‌هايي كه تاكنون بدون انجام نظارت بر مديريت بهره‌برداري از سامانه‌هاي آبياري قطره‌اي بودند. 2- پروژه‌هايي كه جهت انجام نظارت بر مديريت بهره‌برداري از سامانه‌هاي آبياري قطره‌اي از سوي جهاد كشاورزي معرفي شدند. اين پروژه‌ها به مدت يكسال زراعي و با توجه به ضوابط شرح خدمات نظارت بر بهره‌برداري از سامانه‌هاي آبياري قطره‌اي، در خصوص بهره‌برداري و نگهداري صحيح از قسمت‌هاي مختلف سامانه آبياري، مديريت صحيح آبياري و همچنين آشنايي بهره‌برداران با لوازم و اتصالات و ضمانت‌نامه آنها، آموزش‌هاي لازم به بهره‌برداران هر پروژه داده شد. در نهايت با تعيين حجم آب آبياري، ميزان عملكرد محصول و هزينه‌هاي انجام شده، هر كدام از محصولات در واحد هكتار بررسي و ارزيابي شدند. نتايج مطالعه نشان داد كه با انجام نظارت بر بهره‌برداري از سامانه‌هاي آبياري علاوه بر صرفه‌جويي قابل ملاحظه در مصرف آب و افزايش عملكرد محصول، موجب افزايش بهره‌وري فيزيكي و اقتصادي مصرف آب نيز مي‌گردد.

Design operations and implementation of irrigation systems are usually done by experienced people with spending time, precision and high energy. But unfortunately, operation and continuous use of these systems done by farmers that they have little information about the operation and maintenance of irrigation systems and efficient irrigation management, that is an important part of operation of these systems, is not done properly. This study is done during the crop year 2017-18 in Faryab county in Kerman province and in fields equipped with drip irrigation systems. In this regard, the dominant agricultural products in the county including corn, wheat, rapeseed and watermelon, were examined.To do this research, two methods were examined and compared: 1- Projectsthat so far were without supervision on operation management of drip irrigation systems. 2- Projects that they were introduced by the Agricultural Jihad to monitor the operation management of drip irrigation systems. These projects for one crop year and according to the rules of description of monitoring services on the operation of drip irrigation systems, about the proper operation and maintenance of different parts of the irrigation system, proper irrigation management, also familiarity of beneficiaries with equipment and connections and their warranty, Necessary training was given to the beneficiaries in each project. Finally, by determining the volumeof irrigation water, crop yield and costs, each crop per hectare was examined and evaluated. The results of the study showed that by monitoring the operation of irrigation systems, in addition to significant water savings and increasing crop yield, it also increased the physical and economic efficiency of water consumption.