سير تحول برنامه كارورزي نظام تربيت معلم ايران

The Developmental Path of Internship Program within the Iranian System of Teacher Training

برنامه كارورزي از نظر مباني و منابع علمي و نظري سه رويكرد شناخته شده دارد: رويكرد استاد- شاگردي، علم كاربردي و تاملي يا فكورانه. اين مطالعه در پي آن بوده كه نشان دهد برنامه كارورزي نظام تربيت معلم صدساله ايران از نظر رويكرد، چه تحولاتي داشته است؟ در هر دوره چه رويكردي غالب بوده و آيا در دوره فعلي، كه رويكرد اين برنامه به طور مشخص تاملي بيان شده است، بر اساس منابع علمي و نظري مربوط به تامل، ويژگي هاي كارورزي تاملي را دارد؟ كاستي هاي احتمالي برنامه در اين زمينه چيست و چشم انداز آينده اين برنامه چگونه بايد باشد؟ در اين مطالعه ابتدا با روش اسنادي برنامه كارورزي در دوره هاي مختلف تاريخي بررسي و سپس برنامه هر دوره، با توجه به ويژگي هاي رويكردهاي مذكور با روش تحليلي - استنباطي مورد تحليل قرار گرفته كه به طور خلاصه نتايج ذيل حاصل شده است: 1. برنامه كارورزي در ايران، سالهاي بسيار، از تاسيس دارالمعلمين و دارالمعلمات در سال 1297 تا دهه هفتاد، رويكرد استاد- شاگردي داشته است. 2. اولين نشانه هاي اتخاذ رويكرد تكنيكي براي برنامه كارورزي، در دهه هفتاد ديده مي شود كه بنا به شواهدي كه در اين مطالعه ذكر شده است مي توان اذعان كرد كه حتي در آن دوره نيز اين برنامه نسخه كاملي از اين رويكرد نبوده است. 3. اتخاذ رويكرد تاملي، براي كارورزي، در سال 1392 پس از تاسيس دانشگاه فرهنگيان، نقطه عطفي تاريخي براي كارورزي ايران است، اما تحليل برنامه اين دوره از منظر منابع علمي مربوط به تامل نشان مي دهد كه برنامه قصد شده فعلي نيز داراي كاستي هايي است.

Theoretically, internship programs can utilize any one of the three known approaches: craft model, applied science model, and reflective model. The purpose of the current paper has been to show the developmental path of approaches to internship during the century-old history of Iranian teacher training programs. Perusal of the available documents reveals that initially the apprenticeship approach has been used for up to 70 years. Then the applied science approach is utilized, ever so inadequately. The use of the reflective approach is the hallmark of the Farhangiyan University charter, adopted since 2013. However, the data collected herein show that the present approach suffers from the lack of much characteristics expected from the reflective approach.