پديد آورندگان :
عزيزي زهان، علي اكبر دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه آبياري و آباداني , لياقت، عبدالمجيد دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه آبياري و آباداني , شهابي‌فر، مهدي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات خاك و آب،كرج، ايران
كليدواژه :
كارآيي مصرف آب , شكاف بهره وري آب , سطح مديريت بهره وري آب , بهره وري آب واقعي , پتانسيل بهره وري آب , توليد پتانسيل
چكيده فارسي :
به منظور تكميل و تفكيك شاخص هاي بهره وري آب متناسب با شرايط واقعي، ارائه يك سنجه براي ارزيابي مطلوبيت شاخص بهره وري و ايجاد امكان تعميم پذيري نتايج ضروري است. لذا در اين پژوهش با نگاه فرآيندي به نظام توليد محصولات كشاورزي و با لحاظ قابليت ها و محدوديت هاي اقليم، اراضي و گياه در چرخه پيچيده آب- خاك- گياه- اتمسفر و انسان، پژوهش هاي مختلف بهره وري آب (WP) گروه بندي و تحليل شد. شاخص هاي پتانسيل بهره وري آب اقليمي (PCWP)، پتانسيل بهره وري آب اراضي (PLWP)، بهره وري آب واقعي (AWP)، شكاف بهره وري آب (WPG)،شاخص مديريت بهره وري آب (WPMI) و سطح مديريت بهره وري آب (WPML) تعريف شد و روش تعيين آنها ارائه گرديد. شاخص ها براي سه مزرعه ذرت علوفه اي در دشت مغان تعيين و تحليل گرديد. نتايج نشان داد كه تغيير در تقويم زراعي و شرايط خاك مزرعه، شاخص هاي PCWPو PLWPرا متاثر مي سازد، به طوريكه PCWP از 31 تا 46 در مزارع شماره 1 و 3 و PLWP از 26 تا 42 كيلوگرم بر متر مكعب در مزارع 2 و3 متغير بود. AWP همواره كمتر از PLWP و متاثر از مديريت مزرعه بر مقدار عملكرد و متناسب بودن تخصيص و مصرف آب با عملكرد واقعي بود و در بهترين شرايط برابر 27، 24 و 39 كيلوگرم بر متر مكعب براي مزارع 1، 2 و 3 بود. در شرايط تخصيص آب متناسب با تقويم زراعي و توليد واقعي و به صورت ويژه مكان، WPGبه شدت كاهش يافت و برابر 2/0، 2/2 و 5/3 كيلوگرم بر متر مكعب براي مزارع 1، 2 و 3 بود. در عمل صرفا با شاخص AWPنمي توان قضاوت، تحليل و مقايسه درستي از وضعيت مديريت بهره وري آب در شرايط مختلف اراضي به دست آورد. شاخص هاي بي بعد WPMIو WPMLكه در اين مقاله معرفي شده براي اين منظور مناسب است.
چكيده لاتين :
In order to complete and differentiate various water productivity indexes according to the actual situation, it is necessary to provid a measure to evaluate the suitability of the productivity index and extend the results to other areas. Therefore, in this study, through a process view of the agricultural production system and considering climate, land, and plant capabilities and constraints in the complex cycle of water-soil-plant-atmosphere and human, different water productivity (WP) researches were grouped and analyzed. Indices of Potential Climatic Water Productivity (PCWP), Potential Land Water Productivity (PLWP), Actual Water Productivity (AWP), Water Productivity Gap (WPG), Water Productivity Management Index (WPMI), and Water Productivity Management Level (WPML) were all defined and their methods of determination were presented. The indices were determined and analyzed for three forage maize farms in Moghan Plain. The results showed that changes in agronomic calendar and field soil conditions variation affected the PCWP and PLWP indices, such that the PCWP varied from 31 to 46 kg.m-3 in farms 1 and 3 and PLWP varied from 26 to 42 kg.m-3 in farms 2 and 3. The AWP was always less than the PLWP and was affected by farm management on yield, and the proportional of allocation and consumption of water to actual yield. The AWP was 27, 24 and 39 kg.m-3 for farms 1, 2 and 3, respectively, in the best condition. Where water allocation was location-specific and according to crop calendar and actual production, the WPG was drastically reduced and it was equal to 0.2, 2.2 and 3.5 kg.m-3 for farms 1, 2, and 3, respectively. Practically, using simply the AWP index cannot properly judge, analyze, and compare the status of water productivity management in different field conditions. However, The WPMI and WPML dimensionless indices presented in this article are suitable for this purpose.[1]
