پديد آورندگان :
جماعتي اردكاني، زهرا دانشگاه اردكان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني، اردكان، يزد، ايران , مومن پور، علي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز ملي تحقيقات شوري، يزد، ايران , دهستاني اردكاني، مريم دانشگاه اردكان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني، اردكان، يزد، ايران , شيرمردي، مصطفي دانشگاه اردكان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني، اردكان، يزد، ايران
كليدواژه :
آب شور , نسبت سديم به پتاسيم , پايه , ژنوتيپ , پوست سياه اردكان
چكيده فارسي :
به منظور ارزيابي اثر تنش شوري بر برخي از ويژگي هاي رشد يژنوتيپ هاي انتخاب شده انار از مناطقي با آب و خاك شور، آزمايشي به صورت فاكتوريل با طرح كاملا تصادفي با دو عامل ژنوتيپ و رقم درسه سطح (’پوست سياه اردكان‘، ’چاه افضل‘ و ’رباب نيريز‘) و شوري آب آبياري در پنج سطح (يك، سه، پنج، هفت و نه دسي زيمنسبر متر)، و با چهار تكرار در سال 1397-1396 در سايت مركز ملي تحقيقات شوري ايران انجام شد.نتايج نشان داد كه نوع ژنوتيپ و سطوح شوري بر تغييرات صفات مورفولوژيك، فيزيولوژيك و غلظت عناصر غذايي موثر است. در تمامي ژنوتيپ هاي مطالعه شده با افزايش سطح شوري، شاخص هاي مورد مطالعه شامل ارتفاع شاخه، قطر شاخه، تعداد برگ كل، درصد برگ هاي سبز، وزن تر و خشك اندام هوايي، محتوي آب نسبي، شاخص كلروفيل، كلروفيل a، b و كل، كاهش و درصد برگ هاي نكروزه كاهش يافت. درحاليكه درصدبرگ هاي ريزش يافته، نسبت وزن تر ريشه به وزن تر اندام هوايي، درصد نشت يوني، درصد سديم، درصد كلر، و نسبت سديم به پتاسيم برگ ها افزايش يافتند، ولي ميزان كاهش و افزايش در صفات اندازه گيري شده در بين ژنوتيپ هاي مطالعه شده با يكديگر اختلاف معني داري داشتند. در سطح شوري هفت دسي زيمنس بر متر، در ژنوتيپ هاي ’چاه افضل‘ و ’رباب نيريز به ترتيب برگ هاي نكروزه (3% و 6/5%)، برگ هاي ريزش يافته (05/1% و 83/4%)، نشت يوني (95/3% و 60/8 %)، سديم (31/0% و 67/0%)، كلر (13/0% و 43/0%)، پتاسيم (64/0% و 27/0%)، و نسبت سديم به پتاسيم (12/0 و 64/0 واحد) نسبت به گياهان شاهد (سطح شوري 1 دسي زيمنس بر متر) افزايش يافتند. درحاليكه، برگ هاي سبز (06/4% و 43/10%)، تعداد برگ كل (62/2% و 4/12%)، رطوبت نسبي (68/5% و 77/9%) و كلروفيل كل (13/5% و 56/14%) به ترتيب در ژنوتيپ هاي ’چاه افضل‘ و ’ رباب نيريز ‘نسبت به گياهان سطح شوري يك دسي زيمنس بر متر شاهد كاهش يافتند.دراين تحقيق در مجموع، ژنوتيپ هاي ’چاه افضل‘ و ’ رباب نيريز ‘ به ترتيب به عنوان متحمل ترين و حساس ترين ژنوتيپ ها به شوري انتخاب شدند. ژنوتيپ چاه افضل با حفظ خصوصيات رشدي خود و افزايش جذب پتاسيم در مقابل سديم توانست به خوبي شوري تا هفت دسي زيمنس بر متر را تحمل نمايد.
چكيده لاتين :
To evaluate the effect of salinity stress on some of the growth characteristics of selected pomegranate (Punica granatum) genotypes of regions with soil and water salinity, a factorial experiment was carried out based on completely randomized design (CRD). Treatments included two factors: genotypes including 3 cultivars (‘Post Siyah Ardakan’,‘Rabab Neyriz’ and ‘Chah Afzal’) and irrigation water salinity at 5 levels (1, 3, 5, 7 and 9 dS/m), with 4 replications. The study was conducted at the National Salinity Research Center of Iran in 2018-2019. The results showed that type of genotype and levels of salinity affected morphological and physiological characteristics and concentration of nutrient elements in leaves. In all of the studied genotypes, with increase in salinity concentration, all of studied characteristics including branch height, branch diameter, number of leaves, green leaves percentage, aerial organs fresh and dry weight, relative water content percentage, SPAD, and contents of a, b and total chlorophylls decreased. However, necrotic leaves percentage, dropped leaves percentage, root fresh weight to aerial organs fresh weight ratio, relative ions leakage percentage, Na+ and Cl- percentage and Na+ to K+ ratio increased at higher salinity levels. At salinity level of 7 dS/m, ‘Chah-Afzal’ and ‘Rabab Neyriz’ showed an increase in necrotic leaves (3% and 5.60%, respectively ), dropped leaves (1.05% and 4.83%), relative ions leakage (3.95 % and 8.60%), Na+ (0.31% and 0.67%), Cl- (0.13% and 0.43%), K+ (0.64% and 0.27%) and Na+ to K+ ratio (0.12 and 0.64), compared to 1 dS/m (control) treatment. Also, in ‘Chah-Afzal’ and ‘Rabab Neyriz’, there was a decrease in green leaves (4.06% and 10.43%, respectively), number of total leaves (2.62% and 12.14%), relative water content (5.68% and 9.77%), and total chlorophylls (5.13% and 14.56%), compared to the control. Overall, ‘Chah-Afzal’ and ‘Rabab Neyriz’ were recognized as, respectively, the most tolerant and sensitive genotypes to salinity stress. ‘Chah-Afzal’ genotype tolerated salinity of 7 dS/m by maintaining its growth characteristics and increasing potassium uptake against sodium.
