پديد آورندگان :
خوش سيماي چنار ، مرتضي دانشگاه تهران - دانشكده مهندسي و فناوري كشاورزي - آبياري و آباداني،كرج، ايران , نوري، حميده دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - دانشكده مهندسي و فناوري كشاورزي - گروه مهندسي آبياري و آباداني
كليدواژه :
آبشويي , توزيع نمك در خاك , رابطه آب و خاك و گياه , شوري آب آبياري
چكيده فارسي :
به منظور بررسي تاثير شوري آب آبياري بر برخي ويژگي هاي شيميايي و توزيع نمك در نيمرخ خاك تحت كشت سه رقم ذرت در شرايط استفاده از سيستم آبياري قطره اي (نوارهاي تيپ)، پژوهشي در سال 1396 در مزرعه پژوهشي گروه مهندسي آبياري و آباداني دانشگاه تهران، واقع در كرج به صورت آزمايش فاكتوريل و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي انجام گرفت. تيمارهاي آزمايشي شامل سه هيبريد ذرت، سينگل كراس هاي 260، 400 و 704 (V1، V2 و V3) و سه سطح شوري آب آبياري 7/0، 3 و 5 dS/m (S1، S2 و S3) بودند.ECe ، pHو كاتيون هايسديم، پتاسيم و كلسيم + منيزيم براي تعيين نيمرخ شوري در خاك، در طول دوره رشد گياه و در لايه هاي 20-0، 40-20 و 60-40 سانتي متري خاك و به فواصل 10 و 20 سانتي متري از خطوط آبياري اندازه گيري شدند.نتايج شوري عصاره اشباع خاك (ECe) و مقدار سديم اندازه گيري شده در دو لايه 20-0 و 40-20 سانتي متري، نشان داد كه شوري و سديم خاك تحت تاثير سطوح مختلف شوري آب آبياري و عمق خاك اختلاف معني داري داشتند. ميزان شوري و سديم خاك رابطه مستقيم با شوري آب آبياري و طول دوره رشد ارقام ذرت و رابطه عكس با عمق خاك داشت. به طوريكه بالاترين ميزان شوري (4/13 dS/m) و سديم خاك (6/95 meq/L) در لايه 20-0 سانتي متري تيمار V3S3 و كمترين ميزان آن (4/2 dS/m و 5 meq/L) در لايه 40-20 سانتي متري تيمار V2S1 مشاهده شد.همچنين با توجه به وضعيت ارقام ذرت بدون توجه به تيمار شوري مشاهده شد كه بين سه هيبريد اختلاف معني دار وجود نداشت و پتانسيل جذب نمك در هر سه رقم يكسان بود.در آبياري هاي با آب شور (دو سطح شوري آب آبياري 3 و 5 dS/m)، جبهه رطوبتي كمتر به سمت خارج از خط آبياري حركت كرده و اغلب تجمع نمك در فاصله 10 سانتي متري از خط آبياري و سطح خاك به دليل مصرف گياه و تبخير- تعرق مشاهده شد. بر اساس نتايج بدست آمده از اين پژوهش، در شرايط استفاده از آب شور براي آبياري محصولات كشاورزي با استفاده از سيستم آبياري قطره اي، در آخر فصل رشد يا زمستان نياز به يك آبشويي است تا نمك هاي جمع شده در لايه سطحي خاك را از ريشه گاه خارج ساخت.
چكيده لاتين :
In order to study the effect of irrigation water salinity on some chemical parameters and distribution of salt in soil profiles under drip irrigation system (T-tape), a factorial experiment with Randomized Complete Block Design (RCBD) was carried out in the research farm of the department of irrigation and reclamation engineering, University of Tehran, Karaj, Iran, during June to October 2017. The treatments consisted of three maize hybrids SC 260, SC 400, and SC 704 (V1, V2 and V3) and three levels of irrigation water salinity of 0.7, 3, and 5 dS/m (S1, S2 and S3). To study the salinity profile in the soil during the plant growth period, ECe, pH, Na+, K+ and (Ca2++Mg2+) cations were determined in 0-20, 20-40 and 40-60 cm soil layers and at a distance of 10 and 20 cm from irrigation lines. The result of variance and comparison of the mean measured properties at 0-20 and 20-40 cm soil layers, (ECe and Na+) showed that there was a significant difference between soil salinity (ECe) and sodium (Na+) under different levels of water salinity and depth of soil. The soil salinity and sodium content were directly correlated with irrigation water salinity and growth period of maize hybrids, and had an inverse relationship with soil depth. Indeed, the highest amount of soil salinity (13.4 dS/m) and soil sodium (95.6 meq/L) in the 0-20 cm layer was in V3S3 and the lowest (2.4 dS/m and 5 meq/L) was observed in the 20-40 cm layer of V2S1. Also, regardless of salinity treatments, there was no significant difference between the three hybrids and the salt absorption potential was the same for all tree hybrids. In saline irrigation treatments (i.e. 3 and 5 dS/m), the wetting front moved less away from the irrigation line, and most salt accumulation was observed at a distance of 10 cm from irrigation line and soil surface due to plant consumption and evapotranspiration. According to the results of this study, in the conditions of using saline water for irrigation of crops using a drip irrigation system, at the end of the growing season or in the next winter, leaching is needed to remove salts in the soil surface layer from the root zone of the next crop.
