تأثير مقدار آبياري و تقسيط كود نيتروژن بر عملكرد، اجزاي عملكرد و بهره‌وري آب ذرت دانه‌اي در آبياري قطره‌اي زيرسطحي

Effect of the Amount of Irrigation and Nitrogen Fertilizer Splitting on Grain yield, Yield Components and Water Productivity of Corn under Subsurface Drip Irrigation

امروزه روند استفاده از روش آبياري قطره اي زيرسطحي در گياهان رديفي به علت افزايش كارايي آب و كود، رو به افزايش است. به منظور بررسي اثر مقدار آبياري و تعداد تقسيط كود نيتروژن بر عملكرد، اجزاي عملكرد و بهره وري آب در گياه ذرت، مطالعه مزرعه اي در سال 1397 به صورت كرت هاي نواري خرد شده برپايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه اروميه انجام شد. كرت هاي اصلي اين آزمايش شامل سه سطح آبياري با ميزان 100%، 75% و 50 درصد نياز خالص آبياري و كرت هاي فرعي شامل سه تقسيط كود اوره به صورت هفتگي، يك هفته در ميان و سه مرحله در فصل رشد بود. بر اساس نتايج بدست آمده، اثر تيمار مقدار آبياري و تعداد تقسيط كود بر عملكرد و اجزاي عملكرد در سطح يك درصد معني دار بود. همچنين اثر مقادير آبياري روي بهره وري آب در سطح يك درصد معني دار بود ولي اثر تيمار تعداد تقسيط كود بر بهره وري آب معني دار نشد. اثرات متقابل دو فاكتور نيز روي ارتفاع بوته و شاخص سطح برگ در سطح يك درصد معني دار بود ولي روي عملكرد دانه، زيست توده و بهره وري آب معني دار نشد.بيشترين عملكرد دانه و زيست توده ذرت به ترتيب با 92/14 و 85/39 تن در هكتار در تيمار آبياري كامل بدست آمد. همچنين مقدار عملكرد دانه و زيست توده در تيمارهاي سه تقسيط به ترتيب با 31/12 و 56/32 تن در هكتار نسبت به تيمارهاي تقسيط هفتگي و يك هفته در ميان، داراي بيشترين مقدار بود. بيشترين بهره وري آب به ميزان 98/2 كيلوگرم بر هكتار با اعمال كم آبياري به ميزان 75% نياز آبي خالص گياه بدست آمد. به نظر مي رسد اعمال كم آبياري به ميزان 75 درصد نياز آبي ذرت به علت بهره وري آب بالا در نواحي داراي مشكل كمبود منابع آب مي تواند راهكار مناسبي براي صرفه جويي آب و رسيدن به بازده بيشتر باشد. همچنين تزريق كود با مقادير بيشتر ولي دفعات كمتر و به ويژه در مراحل حساس رشد، مي تواند راهكار موثرتري نسبت به كاربرد مقادير كمتر ولي تعداد دفعات كود بيشتر باشد

Use of subsurface drip irrigation (SDI) in row plants is increasing due to higher water and fertilizer efficiency. In order to investigate the effect of SDI levels and nitrogen fertilizer splitting on yield, yield components and water productivity of corn, a field study was conducted in 2018 as split plot experiment based on a completely randomized block design with three replications at the research farm of Urmia University. The main plots of this experiment including three irrigation levels: 100%, 75% and 50% of net irrigation requirement and subplots included three nitrogen fertilizer split applications as: weekly, every other week and three times during growing season as urea fertilizer. Based on the results, the effect of irrigation levels treatment and number of fertilizer splitting on yield, yield components and water productivity were significant at 1% level. However, the effect of fertilizer splitting on water productivity was not significant. Interaction effects of the two variable treatments on plant height and leaf area index were significant at 1% level but did not significantly affect grain yield, biomass and water productivity. The highest grain yield and corn biomass were obtained with 22.39 and 39.85 ton/ha for complete irrigation, respectively. Also, the grain yield and biomass in the three- split treatments were highest with 18.47 and 32.56 ton/ha, respectively. The highest water productivity was obtained by irrigation application of 75% of net water requirement. It seems that in regions with water scarcity, applying deficit irrigation equal to 75% of the corn irrigation requirement, can be a good solution for saving water and achieving high water productivity. Also, fertilizer injection with higher amounts and less frequency especially at the sensitive growth stages, can be a more effective solution than using lower amounts with more frequent fertilizer application