عوامل تأثير گذار بر رفتار ايمني كشاورزان گندمكار در بخش مركزي شهرستان زنجان

Factors Affecting the Wheat Farmers’ Safety Behavior in the Central District of the Zanjan Township

هدف اصلي اين تحقيق توصيفي- همبستگي بررسي عوامل تأثيرگذار بر رفتار ايمني كشاورزان گندمكار بود. جامعه آماري تحقيق شامل كشاورزان گندمكار در بخش مركزي شهرستان زنجان بود (5705=N) كه با توجه به جدول Bartlett et al. (2001)، 254 نفر از آنان از طريق روش نمونه‌گيري چندمرحله‌اي براي انجام تحقيق انتخاب شد. ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بود. روايي محتوايي و صوري پرسشنامه با نظر پانلي از كارشناسان و متخصصان در زمينه موضوع مورد پژوهش مورد تأييد قرار گرفت. براي تعيين پايايي ابزار تحقيق پيش‌آزمون انجام گرفت كه مقدار آلفاي كرونباخ محاسبه شده براي مقياس‌هاي اصلي پرسشنامه در حد مناسب (در دامنه بين 0/701 تا 0/838) بود. نتايج آمار توصيفي نشان داد كه رفتار ايمني بيشتر كشاورزان گندمكار مورد مطالعه (95/3 درصد) در سطح پايين قرار داشت. همچنين، نتايج به دست آمده از تحليل مسير حاكي از آن بود كه چهار متغير سن (با اثر 0/798-)، دانش (با اثر 0/690)، سطح تحصيلات (با اثر 0/536) و نگرش (با اثر 0/514) به ترتيب از بيشترين تأثير (مجموع اثرات مستقيم و غيرمستقيم) بر روي متغير رفتار ايمني كشاورزان گندمكار برخوردار بودند. بر اساس نتايج تحقيق، آموزش و افزايش سطح دانش و آگاهي كشاورزان نسبت به موضوعات مرتبط با ايمني محيط كار و تغيير نگرش آنها در راستاي اهميت دادن به ايمني شغلي مي‌تواند نقش بسزايي در بهبود سطح رفتار ايمني كشاورزان گندمكار داشته باشد.

The main purpose of this descriptive- correlative research was to investigate factors affecting the wheat farmers’ safety behavior. The statistical population of the research consisted of wheat farmers in the central district of the Zanjan Township (N= 5705). According to the Bartlett et al.’s (2001) table, 254 out of them were selected through multistage sampling method. A research- made questionnaire was used to collect the data. The content and face validity of the questionnaire was confirmed by a panel of experts. A pilot study was conducted to establish the reliability of the questionnaire. The Cronbach’s alpha coefficients for the main scales of the questionnaire were at an appropriate level (ranged from 0.701 to 0.838). The results of descriptive statistics showed that the majority of wheat farmers’ safety behavior (95.3 percent) was at a low level. Also, the results of path analysis revealed that four variables, including age (with effect of -0.798), knowledge (with effect of 0.690), literacy level (with effect of 0.536) and attitude (with effect of 0.514) had the highest effects (sum of the direct and indirect effects) on the dependent variable of wheat farmers’ safety behavior. Based on the findings, education and increasing farmers’ knowledge and awareness of issues related to workplace safety and changing their attitudes toward occupational safety can have an important role in improving the wheat farmers’ safety behavior.