پديد آورندگان :
كياني، عليرضا سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي گرگان - بخش تحقيقات فني و مهندسي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان , آبيار، نورمحمد سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي گرگان - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان
چكيده فارسي :
افزايش توليد محصولات كشاورزي و درآمد زارعين از اهداف مهم سياستگذاران بخش كشاورزي مي‌باشد. اما محدوديت و بحران منابع آب اين بخش را با چالش‌هاي جدي مواجه نموده و به تبع آن مديريت منابع آب بخش كشاورزي را به چاره‌جويي و استفاده از منابع آب جايگزين به ويژه آب‌هاي شور، براي تداوم فعاليت‌هاي كشاورزي واداشته است. در اين مقاله با استناد به شواهد تجربي و يافته‌هاي علمي داخلي و خارجي، امكان‌پذيري كاربرد منابع آب شور در فعاليت‌هاي كشاورزي مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. نتايج حاكي است مصرف آب‌هاي شور زهكش‌ها كه از نظر معيارهاي كيفي جزء آب‌هاي غيرقابل مصرف در كشاورزي محسوب مي‌شوند، مي‌توانند تأثير مثبت و تعيين‌كننده‌اي در افزايش توليد و درآمد برخي محصولات كشاورزي مانند گندم، پنبه، گياهان علوفه‌اي و ... داشته باشند، ضمن اينكه مي‌توانند زمينه‌هاي صرفه‌جويي در مصرف منابع آب شيرين و توسعه سطح كشت را فراهم نمايند. براي مثال آبياري گندم با آب شور زهكش (dS/m12) در استان گلستان، عملكرد محصول را حدود 10 درصد كاهش مي‌دهد. همچنين تركيب آب شور زهكش با شوري dS/m20 با آب غيرشور (dS/m1) به نسبت 50 درصد، اگر چه عملكرد گندم را از 4000 كيلوگرم به حدود 3600 كيلوگرم در هكتار كاهش مي‌دهد اما با صرفه‌جويي 50 درصدي منابع آب شيرين فرصت جديدي براي حفظ پايداري منابع آبي و يا توسعه سطح كشت و افزايش توليد ايجاد مي‌شود. در پايان مقاله چالش‌هاي اصلي كاربرد منابع آب شور بيان و پيشنهاداتي براي سياستگذاري و كاربرد پايدار اين منابع در بخش كشاورزي ارائه شده است.
چكيده لاتين :
Increasing the production of agricultural products and income of farmers is one of the important goals of agricultural sector policy makers. But the limitations of water resources in this sector are facing serious challenges and, as a result of water resource management, has led the agricultural sector to cope with the use of alternative sources of water, especially saline waters, for the continuation of agricultural activities. In this paper, based on empirical evidence and internal and external scientific findings, the feasibility of using saline water resources in agricultural activities is discussed. The results indicate that water consumption of drainage water, considered qualitatively as non-consumable water in agriculture, can have a positive and determining effect on increasing the production and income of some agricultural products such as wheat, cotton, and forage plants, while they can provide conservation areas for fresh water resources and cultivation area development. For example, irrigation of wheat with drainage water (12 dS/m) in Golestan province (Iran) reduced wheat yield by only about 10%. Also, the composition of drainage water with a salinity of 20 dS/m with non-saline water (1 dS/m) is 50%, although the yield is reduced from 4000 kg to about 3600 kg ha-1, but by saving 50 percent of freshwater resources, a new opportunity will be created for sustainability of water resources, or to expand cultivation and increase production. Main challenges are also expressed in applying saline water resources, and suggestions for policy and proper application of these resources in the agricultural sector are presented.
