نقش تلقيح قارچ ميكوريزا و كاربرد بيوچار بر فراهمي فسفر، رشد و عملكرد سورگوم و برخي خصوصيات شيميايي خاك

به منظور بررسي اثرات كاربرد بيوچار و ميكوريزا بر فراهمي فسفر، رشد و عملكرد سورگوم و برخي خصوصيات شيميايي خاك، يك آزمايش گلداني به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي در سه تكرار اجرا شد. در اين تحقيق اثرات مصرف بيوچار (0 و 5/1 درصد حجمي)، ميكوريزا (تلقيح و عدم تلقيح قارچ ميكوريزا) و فسفر (چهار سطح صفر، 55، 110 و 165 ميلي گرم در كيلوگرم سوپر فسفات تريپل) بر روي سورگوم مطالعه گرديد. نتايج نشان داد كه با كاربرد فسفر و بيوچار وزن اندام­هاي هوايي و ريشه‌ها، حجم ريشه‌ها و همچنين جذب نيتروژن، فسفر و پتاسيم و نيز با تلقيح ريشه­ها با ميكوريزا وزن اندام­هاي هوايي و جذب كل نيتروژن، فسفر و پتاسيم بطور معني‌داري (P<0.01) افزايش يافت. اما، مصرف توام فسفر، بيوچار و ميكوريزا صفات ياد شده را به ميزان بيشتري افزايش دادند. مصرف فسفر يا بيوچار به تنهايي شوري خاك را افزايش دادند اما مصرف توام آن‌ها همراه با تلقيح ريشه‌ها با ميكوريزا ميزان شوري را كاهش داد. كاربرد فسفر مقدار كربن آلي خاك را كاهش داد در حالي كه مصرف بيوچار و ميكوريزا مقدار آن را بطور معني‌داري افزايش دادند. بيشترين ميزان علوفه خشك (4/24 گرم در گلدان) و بيشترين جذب فسفر (9/79 ميلي‌گرم در گلدان) از كاربرد توام ميكوريزا، بيوچار و مصرف 55 ميلي گرم سوپر فسفات به ازا هر كيلوگرم خاك به دست آمد. نتايج نشان داد كه كاربرد بيوچار و يا ميكوريزا بر ميزان فسفر مصرفي [H1] تاثير مي گذارند اما بايد توجه داشت كه مصرف طولاني مدت بيوچار مي‌تواند شوري خاك را افزايش دهد.

In order to investigate the role of mycorrhiza inoculation and Biochar application on the phosphorus availability, growth, and yield of sorghum and some chemical properties of soil, a pot experiment were conducted as a factorial experiment in completely randomized design, with three replications. In this research, application effects of biochar (0 and 1.5 % by weight), mycorrhiza (inoculation and non-inoculation of mycorrhiza fungi) and phosphorous (four levels of triple superphosphate: 0, 55, 110, and 165 mg .kg-1 soil) on sorghum were studied. The results showed that phosphorus and biochar application significantly (P<0.01) increased foliage and roots weights, roots volume, and also nitrogen, phosphorous and potassium uptake. Furthermore, the application of phosphorus in combination with biochar and inoculation of plant roots with mycorrhiza increased the above-mentioned traits to a higher level. Application of phosphorus or biochar alone increased soil salinity, but their combined application together with the plant root inoculation using mycorrhiza decreased it. Application of phosphorus decreased soil organic carbon, whereas biochar and mycorrhiza significantly increased it. The maximum dry foliage (24.4 g.pot-1) and the maximum phosphorous uptake (79.9 mg.pot-1) were obtained from combined application of mycorrhiza, biochae and 55 mg.kg-1 triple superphosphate. The results showed that biochar and or mycorrhiza application affect the amount of phosphorus consumed[H1] , but it should be noted that prolonged use of biochar could increase soil salinity.