تاثير برش اندام هوايي بر ويژگي‌هاي رويشي و زايشي دو گونه‌ي علوفه‌اي astragalus effusus و astragalus cyclophyllon

Effect of simulated grazing on the regenerative and vegetative attribute of two foraging species Astragalus effusus and Astragalus cyclophyllon

چراي متعادل دام ضامن حفاظت از منابع طبيعي و عامل افزايش كمي و كيفي توليد و بهبود تركيب گياهي در اكوسيستم هاي مرتعي است. همچنين آگاهي از تاثيرات شدت هاي چراي مختلف دام ها روي گياهان مي تواند به عنوان ابزاري سودمند جهت مديريت منابع مورداستفاده قرار گيرد. مطالعه ي حاضر باهدف تعيين ميزان آسيب پذيري يا مقاومت و همچنين ميزان رشد مجدد دو گونه مرتعي astragalus cyclophyllon و astragalus effuses در طي دو فصل رويش (سال هاي 1390-1389) در مراتع نيمه استپي ايستگاه تحقيقاتي آبخيزداري سد زاينده رود واقع در استان چهارمحال و بختياري صورت پذيرفته است. شبيه سازي اثر چراي دام بر دو گونه موردمطالعه در قالب طرح فاكتوريل با استفاده از تيمار قطع در چهار شدت صفر، 30، 50 و 80 درصد بر روي 240 پايه گياهي در طي سه مرحله بافاصله زماني 20 روز در طول فصل رويش (اوايل بهار تا اواسط تابستان) انجام شد. قبل از انجام هر تيمار تعداد گل و بذر شمارش شده و ارتفاع و توليد هر پايه اندازه گيري شد. تجزيه وتحليل داده ها با استفاده از مدل عمومي خطي (glm) و آناليز واريانس يك طرفه انجام گرفت. نتايج به دست آمده تفاوت معني داري را براي اثرات دوساله ي تيمار قطع بر متغيرهاي تعداد گل، تعداد بذر، ارتفاع و توليد در هر دو گونه موردبررسي را نشان داد. نتايج نشان داد كه تيمار قطع 30 و 50 درصد حدود 2.5 برابر و تيمار قطع 80 درصد بيش از 5 برابر توليدات گونه a. effuses را نسبت به تيمار شاهد كاهش داده است درحالي كه در گونه a. cyclophyllon تيمارهاي 30، 50 و 80 درصد قطع، موجب كاهش 2.2، 3.3 و 6.6 برابري توليدات در مقايسه با تيمار كنترل گرديد. بر اساس نتايج اين تحقيق، گونه ي a. effuses با افزايش شدت برداشت، حساسيت كمتري را نسبت به گونه a. cyclophyllon نشان داد. بنابراين با توجه به تحمل چرايي بالاتر گونه a. effuses، اين گونه مي تواند گزينه ي مناسبي براي اصلاح و توسعه ي مراتع نيمه استپي جهت بهره برداري توسط دام باشد.

The balanced grazing is a critical managing factor regarding to resource conservation and quantitative and qualitative increase of plants production at the rangeland ecosystems. In addition, understanding the effects of different grazing intensity on the dominant plants can be used as a valuable tool in order to resource management. The current study aimed to determine vulnerability and tolerance as well as amount of re-growth of Astragalus cyclophyllon and Astragalus effuses in the two growth season (2010-2011) in the semi-steppe rangeland in the research station of Zayanderod dam, Charmahal va Bakhtiari. Simulation of animal grazing was carried out by cutting treatment of 0, 30, 50 and 80 percent of total plant on the 240 individuals plant across three time with 20-day time interval according to the growing season. Before applying each treatment, number of flower and seed, height and production were measured. In order to statistical analysis, the GLM and one-way-ANOVA were employed. The results showed that two years cutting treatment in both studied species had a significant effect on the number of flower and seed, height and production. According to the results, the production of A. effuses was decreased about 2.5 and 5 times under cutting of 30-50 and 80 percent, respectively while, treatment of 30, 50 and 80 percent of cutting in the A. cyclophyllon resulted in decreasing of production about 2.2, 3.3 and 6.6 times. Based on the results, by increase the cutting intensity A. effuses was less sensitive than A. cyclophyllon. Therefore, A. effuses could be suitable species regarding to the improve and developing for sustainable utilization in the semi-steppe rangeland.