اثر تراكم خاك و كاربرد ماده آلي بر برخي ويژگي‌هاي زيستي خاك در كشت گلخانه‌اي گندم

تراكم خاك يكي از مشكلات زيست محيطي جهاني است. تاكنون عمده پژوهش‌ها بر تأثير تراكم خاك بر ويژگي­هاي فيزيكي خاك و رشد گياه تمركز داشته‌اند، درحاليكه تعيين اثر تراكم خاك بر فعاليت ريزجانداران و فرآيندها‌ي بيولوژيكي خاك بسيار ضروري است. هدف از انجام اين پژوهش تعيين تاثير تراكم خاك و افزودن مواد‌آلي بر برخي ويژگي­هاي زيستي شامل تنفس، كربن‌ زيست توده ميكروبي خاك، فعاليت آنزيم اوره‌آز و شدت نيتريفيكاسيون در خاك بود. بدين منظور آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي در سه تكرار در شرايط گلخانه­اي انجام شد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل تراكم خاك (صفر، 10 و 20 درصد) و افزودن ماده آلي (صفر و 2 درصد كمپوست باگاس نيشكر) بودند. نتايج نشان داد كه اثر جداگانه تراكم خاك و ماده آلي بر تنفس، كربن‌زيست توده ميكروبي خاك، فعاليت آنزيم اوره‌آز و شدت نيتريفيكاسيون معني‌دار بود. همچنين، اثر متقابل تراكم خاك و افزودن ماده آلي به خاك بر ويژگي­هاي اندازه­گيري شده در سطح يك درصد معني‌دار بود. با افزايش تراكم خاك، تمام ويژگي­هاي بيولوژيكي مورد بررسي كاهش يافت، اما افزودن مواد آلي به خاك موجب بهبود فعاليت ميكروبي و افزايش ميزان تنفس و كربن زيست توده ميكروبي، فعاليت آنزيم اوره‌آز و شدت نيتريفيكاسيون شد. بنابراين افزايش مواد آلي يا بقاياي گياهي يك شيوه مديريتي مهم است كه مي‌تواند باعث بهبود ويژگي­ها و عملكرد خاك شود.

Soil compaction is a worldwide environmental problem. Investigations on soil compaction have focused mainly on its effects on soil physical parameters and plant growth. There is an essential need to identify the effect of soil compaction on soil organisms and biological process, especially in arid and semiarid regions such as Iran. The main objective of this research was to investigate the effect of soil compaction and organic matter on soil respiration and microbial biomass carbon, urease activity, and soil nitrification. Therefore, a factorial experiment was conducted based on completely randomized design with three replications in greenhouse conditions. Treatments included different compaction levels (0, 10, and 20 %) and organic matter addition (0 and 2 %W/W from the bagasse compost). The results indicated that the effects of soil compaction and organic matter on soil respiration, microbial biomass carbon, urease activity, and soil nitrification rate were significant. Also, the interaction effect of soil compaction and organic matter on the measured biological properties were significant (p<0.01). Furthermore, the results showed that the value of all measured biological properties decreased with increasing soil compaction, whereas, increasing soil organic matter improved those properties and the amount of microbial respiration, microbial biomass carbon, urease activity and soil nitrification significantly increased. Therefore, increasing organic matter or plant residues is an important management approach that can improve soil characteristics and performance.