تحليل آينده‌پژوهانه سياست‌گذاري شهر خلاق؛ مطالعه‌اي در شهر تهران

در حوزه جامعه‌شناسي شهري يكي از اين پاسخ‌هاي متاخر به چگونگيِ آينده شهرها ايده «شهرهاي خلاق» است. مفهوم شهر خلاق عموما به عنوان شكلي از برنامه‌ريزي راهبردي به كار گرفته شده است. اين ايده چنانكه در نظرات لندري و فلوريدا آمده است، ناگزير با تغييرات بسيار گسترده در نظام اقتصادي و اجتماعي گره خورده است. «شهر خلاق» يكي از تلاش‌هاي نظري است كه آينده كلان‌شهرهاي دنيا را با تاكيد بر طبقه خلاق و اقتصاد خلاق توصيف و توصيه مي‌كند. در اين پژوهش با استفاده از روش سناريونگاري بر اساس عدم‌قطعيت‌هاي كليدي، اين ايده آزمون شده است كه «سناريوهاي آينده تهران براي توسعه خلاق چيست؟». در پاسخ به اين پرسش دو عدم‌قطعيتِ كليدي استخراج شده با استفاده از روش دلفي دومرحله‌اي عبارتند از «افزايش و يا كاهش اهميت مشاركت شهروندي، سرمايه‌هاي اجتماعي و فرهنگي» و «توسعه كسب‌ و كارهاي نوين يا توسعه صنايع موجود». سناريوهايِ حاصل از تقاطع اين دو عدم‌قطعيت عبارتند از «تهران خلاق»، «تهران صنعتي»، «خلاقيت بي‌ثبات» و «تهران آشفته». براي شكل‌گيري شهرخلاق بهترين سناريو سناريوي اول يعني «تهران خلاق» است و بدترين سناريو، سناريوي آخر يعني «تهران آشفته» است. در سناريوي آخر نه‌‌تنها مشاركت شهروندان و سرمايه‌هاي اجتماعي و فرهنگي اهميت خود را از دست مي‌دهند بلكه با توسعه صنايع موجود، آلودگي‌هاي محيط­زيستي و آسيب‌هاي اجتماعي در تهران تشديد مي‌شود.