كليدواژه :
جوك هاي جنسيتي , جوك هاي اعتقادي-مذهبي , جوك هاي سياسي- انتقادي , شبكه هاي مجازي , سيلاب , جوك هاي فاجعه
چكيده فارسي :
در سالهاي اخير ساخت و انتشار جوك هاي برخاسته از حوادث و موضوعات خوشايند و ناخوشايند جامعه (جوك هاي فاجعه) به يك پديده اجتماعي در ايران تبديل شده است. بي شك دلايل پيدايش، ماهيت، محتوا، و كاركردها و كژكاركردهاي اين گفتمان نيازمند بررسي از ابعاد مختلف جامعه شناسي، مردم شناسي و بررسي فرهنگ عامه است. اين پژوهش با تمركز بر رويدادي اخير، به بررسي محتوايي جوك هاي ساخته شده در خصوص حادثه سيلاب گسترده در فروردين ماه 1398 در ايران مي پردازد. داده هاي پژوهش مشتمل بر بيش از 100 جوك است كه از شبكه هاي اجتماعي در خصوص اين حادثه گردآوري شد كه با روش تحليل محتواي كيفي كد گذاري و سپس مقوله بندي گرديد. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه پديده سيلاب منتهي به ساخت جوك هايي با مضامين سياسي- انتقادي، اعتقادي-مذهبي، جنسيتي و منفعلانه گرديده است. به عبارتي ديگر، بخش اعظمي از اين جوك ها خنثي نبوده، برگرفته از تجربه زيسته و پيش زمينه ذهني مخاطب ايراني هستند و داراي بار ارزشي سياسي-اجتماعي و ايدئولوژيكي هستند.
چكيده لاتين :
In recent years, production and dissemination of jokes related to tragic and non-tragic events have turned into a social phenomenon. The reasons for the production, the nature, contents, functions, and repercussions of such a discourse definitely need in-depth sociological and anthropological analysis and scrutiny; among others. Focusing on a recent catastrophe, the present study aims at analyzing jokes related to April 2019 widespread flash flooding in Iran. The corpus consisted of 100 jokes collected from social networking sites. Through adopting qualitative thematic analysis, the jokes’ contents were coded and then categorized. The findings reveal that the flooding resulted in production of jokes with political-critical, religious, gendered, and neutral themes. In other words, a large number of jokes were not neutral and based on the Iranians’ lived experiences and backgrounds contained socio-political and ideological meanings.
Keywords: Disaster jokes, Flash flooding, Social networking sites, Qualitative thematic analysis, Political-critical jokes, Religious jokes, Gendered jokes, Neutral jokes.
