درباره تاريخ مشهور مسئله اصالت وجود

On the Notorious History of the Problem of Primacy

در ميان معاصران، روايت تاريخي مشهوري براي مسئله اصالت وجود مفروض دانسته شده است كه طبق آن نقش‌هاي اصلي از آنِ ابن‌سينا، سهروردي و صدرا است و ميرداماد نقش مكمل روايت را به عهده دارد: ابن‌سينا، در تقابل با متكلمان اشعري، قائل به زيادت وجود بر ماهيت در ذهن مي‌شود؛ سهروردي اين تمايز را در خارج انكار مي‌كند؛ ميرداماد اين مسئله را به شكل مسئله دَوَران اصالت ميان وجود و ماهيت تنظيم مي‌كند؛ و در نهايت، صدرا نظريه اصالت وجود را پديد مي‌آورد. استدلال خواهد شد كه اين روايت تاريخي در همه بخش‌هايش دچار نقص‌ها و اشتباهات تاريخي است. اولاً به لحاظ تاريخي محل نزاع بوده و هست كه آيا ابن‌سينا مدعي زيادت وجود و ماهيت در ذهن بوده است يا در خارج. ثانياً، نزاع تاريخي بر سر زيادت خارجي يا ذهني وجود در ميان شارحان و مفسران ابن‌سينا دامنه وسيعي داشته است. ثالثاً، سهروردي تنها يكي از فيلسوفاني است كه در اين نزاع وارد شده و عليه تابعان مشائيان استدلال كرده است. رابعاً، تنها متني كه بر اساس آن طرح مسئله اصالت وجود به ميرداماد منسوب شده است، منحول است؛ و خامساً، ميرداماد و صدرا در همين نزاع كهن وارد شده و بر سر حل آن اختلاف ‌نظر داشته‌اند.

Within the contemporary literature, there is a common ground about the history of the problem of primacy of existence. According to this notorious story, the prominent roles are those played by Ibn Sina, Suhrawardi and Sadra; and Mirdamad plays a complementary role: Ibn Sina, in contrary to Ashari Mutakallemun, claims that existence is something added to essence in mind; Surawardi denies that this distinction is in reality; Mirdamad articulates the problem as a disjunction of primacy of existence or essence; at the end, Sadra presents the thesis of primacy of existence. It is argued that all these historical information are incorrect. Firstly, there is a controversy on whether Ibn Sina believes in the distinction of existence and essence in mind or in reality. Secondly, there was a vast debate on the distinction among philosophers after Ibn Sina. Thirdly, Suhrawardi is one of many who come in the debate and argue against the Followers of Peripatetic Philosophers. Fourthly, the text based upon which the articulation of the problem is ascribed to MIrdamad is mistakenly thought to be among his writings. Fifthly, Mirdamad and Sadra come into this traditional controversy, but have different views.