فرجام نفوس ناقصه از ديدگاه فارابي

The Fate of the Incomplete Spirits from Farabi's Perspective

آراء فارابي در باب معاد و سرنوشت نفوس انساني پس از مرگ جزء ساختارشكنانه ترين ديدگاه ها در ميان فيلسوفان مسلمان است تا جايي كه حتي برخي انكار اصل معاد نوع بشر را به او نسبت مي دهند اما بررسي هاي ما در اين مقاله نشان مي دهد كه فارابي منكر اصل معاد نبوده بلكه معاد نفوس ناقصه (يعني نفوس كودكان، ابلهان و ديوانگان) را نفي مي كند. هدف اين مقاله بررسي ديدگاه فارابي در مورد سرنوشت نفوس ناقصه است. بحث در باب سرنوشت نفوس ناقصه معمولا از منظر علم كلام و نسبت آن با دو صفت عدل و حكمت الهي بررسي مي شود. اما فارابي به اين بحث صرفا از منظر فلسفي مي پردازد و حتي در مورد آيات و رواياتي كه به ظاهر دلالت بر معاد همگاني دارند، موضع گيري و ورودي نمي كند. فارابي بنا بر مباني انسان شناسي­اش و نگاه خاصي كه در مورد كيفيت و نحوه معاد دارد، به اين نتيجه مي رسد كه نفوس ناقصه همچون ساير حيوانات پس از مرگ معدوم مي شوند. در متن مقاله تصريحات و اشارات فارابي در اين باب و مباني انسان­شناسي كه وي را به اين نظريه سوق مي دهد مورد بررسي قرار گرفته است.

Farabi is the only philosopher in the Muslim world whose views and opinions on the resurrection are controversial and different and there are numerous reports of his views on On this subject as far as Some believe that he does not believe in the resurrection of mankind. But our research in this article shows that Farabi does not deny the principle of resurrection ، Rather, he denies the resurrection of the Incomplete Spirits (children, insane peoples and idiots) .The purpose of this article is to examine Farabi's perspective on the fate of the Incomplete Spirits (children, insane peoples and idiots) Discussion on the Fate of the Incomplete Spirits is usually examined from the standpoint of theology and its relation to the two attributes of justice and divine wisdom. But Farabi deals with this The problem purely from a philosophical perspective an‎d even he Does not discuss about the verses and traditions that are seemingly opposite views. Farabi, according to his anthropological principles and specific look at the quality of the Resurrection, to conclude that incomplete Spirits, like other animals, are annihilated after death. In this article we examined the views of Farabi and his Evidence and arguments and his Anthropological Foundations.