تأثير برخي عوامل فيزيوگرافيك بر ويژگي‌هاي رويشي و زايشي درختچه بادام‌ كوهي (Amygdalus scoparia) در زيست‌بوم‌هاي مرتعي خراسان جنوبي

Investigation of the Effect of Topography on Vegetative and Propagation Characteristics of Amygdalus scoparia in South Khorasan Range Ecosystems

مطالعه پوشش گياهي در ارتباط با عوامل محيطي، يكي از جنبه­هاي مهم در مديريت و حفاظت اكوسيستم­هاي طبيعي محسوب مي­شود. در اين تحقيق به بررسي اثر ارتفاع از سطح دريا (در چهار طبقه: كمتر از 1600 متر، 1800-1600، 2000-1800 و بيشتر از 2000 متر) و جهت شيب (در چهار جهت اصلي: شمال، جنوب، شرق و غرب) بر خصوصيات رويشي و زايشي درختچه بادام‌ كوهي شامل: تعداد در هكتار (تراكم)، ارتفاع متوسط، قطر تاج پوشش، تعداد جست، قطر قطورترين جست، درجه سلامت تنه و تجديد حيات طبيعي پرداخته شد. به‌ منظور بررسي اثرات ارتفاع و جهت شيب‌ بر خصوصيات رويشي از تحليل GLM و آزمون LSD و به‌ منظور تعيين همبستگي بين ارتفاع از سطح دريا با خصوصيات رويشي و تجديد حيات طبيعي درختچه بادام‌ كوهي از ضرايب همبستگي پيرسون و اسپيرمن استفاده شد. نتايج نشان داد كه اثر ارتفاع از سطح دريا بر كليه خصوصيات رويشي مورد مطالعه درختچه بادام‌ كوهي معني­دار است (p≤0.01). نتايج مقايسه ميانگين­ها نشان داد كه بيشترين تراكم و تجديد حيات طبيعي در طبقه ارتفاعي 2000-1800 متر و كمترين آن در طبقه ارتفاعي كمتر از 1600 متر واقع ‌شده است. همچنين حداكثر ارتفاع درختچه در طبقه ارتفاعي كمتر از 1600 متر و حداقل آن در طبقات ارتفاعي 2000-1800 و بالاتر از 2000 متر بود. نتيجه تحليل GLM نشان داد كه بيشترين قطر تاج پوشش و سلامت تنه در ارتفاع كمتر از 1600 متر و جهت شمالي و كمترين آن در ارتفاعات مياني و بالا و جهات جنوبي و شرقي مشاهده‌شده است. نتايج تحليل همبستگي نشان داد كه بين ارتفاع از سطح دريا و تعداد جست همبستگي مثبت معني­دار و بين ارتفاع از سطح دريا و ارتفاع گياه، قطر تاج پوشش درختچه و نيز سلامت تنه آن همبستگي منفي معني­داري وجود داشت.

Study of vegetation and environmental factors is considered as one of the important aspects in the management and conservation of natural ecosystems. This research investigates the effect of altitude from sea level (ASL) (in four classes: less than 1600 m, 1600-1800, 2000-1800 and more than 2000 m) and the direction of slope (in four main directions: north, south, east and west) on vegetative and Propagation Characteristics of Amygdalus scoparia includes density, average height, diameter of crown, number of sprouts, the thickest sprouts diameter (TSD), trunk health and natural regeneration. In order to study the effects of altitude and direction of slope on vegetative characteristics, one-way ANOVA and LSD tests were used and to determine the correlation between altitude with vegetative characteristics and natural regeneration of Amygdalus scoparia, Pearson and Spearman correlation coefficients were used. The results showed that altitude had significant effects on the all vegetative characteristics of Amygdalus scoparia. The results of mean comparison indicate that the highest density and natural regeneration on 1800-200 meter level and the lowest on less than 1600 meter level. The maximum shrub height of the s and diameter of crown are on less than 1600 meter level, and the lowest are on 1800-2000 meter level and more than 2000 meter level. The effect of the direction of slope was significant only on the thickest sprouts diameter (TSD) (p≤0.01). The results of correlation analysis showed that there is a positive significant correlation between altitude and number of sprouts and there is a negative significant correlation between altitude and height, diameter of crown and trunk health of Amygdalus scoparia.