ارزيابي ضرورت حمايت دولت از توليدكنندگان گندم در استان فارس: كاربرد مفاهيم اقتصاد مقياس

The evaluating necessity of government support for wheat producers in Fars province: The application of the concepts of economies of scale

آگاهي از ساختار فناوري توليد بويژه اقتصاد مقياس، توليد كنندگان و سياست گذاران را در برنامه ريزي و چگونگي تخصيص بهينه منابع ياري مي دهد. در واقع، برنامه ريزان بر اين باورند كه فناوري توليد محصولات كشاورزي داراي ويژگي بازده صعودي به مقياس مي باشد كه از آن مي توان براي كاهش قيمت تمام شده استفاده كرد. در اين مطالعه پس از گردآوري داده هاي مقطعي سال زراعي 93-1392 از 201 توليدكننده گندم آبي در منطقه فسا به روش نمونه گيري تصادفي خوشه اي چند مرحله اي و تكميل پرسشنامه، به تحليل روابط بين نهاده ها و تعيين بازده نسبت به مقياس پرداخته شد. نتايج استفاده از تابع هزينه ترانسلوگ نشان داد كه كشش هاي خود قيمتي تقاضا براي همه نهاده هاي مورد بررسي منفي است. همچنين، بر اساس مقدار مطلق پايين كشش۔ هاي خود قيمتي و متقاطع تقاضا مشخص شد كه با اجراي سياست بر قيمت نهاده ها، توليدكنندگان توانايي واكنش در مقابل اين سياست ها را ندارند. لذا، پيشنهاد مي شود اجراي اين سياست ها با احتياط بيشتر و برنامه ريزي هاي دقيق صورت گيرد. در نهايت، مقدار كشش مقياس نسبت به توليد براي توليد كنندگان در منطقه مورد مطالعه به طور ميانگين در حدود 16/ 1 بدست آمد. بنابراين، با توجه به وجود ويژگي بازده نسبت به مقياس صعودي توليد گندم در استان فارس، در اين شرايط اين امكان وجود دارد كه با افزايش مقياس توليد، هزينه متوسط توليد محصول كاسته و كشاورزان با بهبود سودآوري خود به اقتصادي تر شدن فرآيند توليد كمك كنند. لذا، در چنين شرايطي حمايت دولت از توليدكنندگان تا رسيدن به مقياس بهينه توليد، ضروري به نظر مي رسد.

In this study, 2013-14 cross sectional data were collected through questionnaires from 201 irrigated wheat producers in Fasa applying multistage random cluster sampling to investigate the relationship between inputs and determine the returns to scale. The results translog cost function indicated that own-price elasticities of demand are negative for all inputs.Also based on the absolute values of the own-price elasticities and cross elasticities demand coefficients revealed by implementing the policy on input prices the producers do not have the ability to reaction against these policies Therefore, it is suggested to accomplish implementing the policies with more cautious and exact planning. Finally, with increasing returns to scale characteristics of wheat production in Fars province, in the present circumstances it is possible the average cost of production is reduced by increasing the scale of production and farmers to improve profitability will contribute to more economical the production process. Therefore, in such circumstances, it seems necessary government support for producers.