بررسي معناشناسي اخلاق نزد فارابي

A Review of Moral Semantics in Farabi’s Thought

معناشناسي اخلاق يكي از مباحث فلسفه اخلاق است كه به بررسي و تحليل معنايي مفاهيم و گزاره‌هاي اخلاقي مي‌پردازد. معناشناسي متفاوت از لغت‌شناسي است زيرا معناشناسي اخلاق روي ديگر هستي‌شناسي اصطاحات اخلاقي است كه سبب حل شدن بسياري از معضلات فلسفه اخلاقي مي‌شود. عمده مباحث مطرح در معناشناسي اخلاق، بررسي مفاهيم موضوع، محمول و مفاهيم مرتبط با اخلاق مانند كمال و سعادت است. اين تحقيق قصد دارد با بررسي مفاهيم يادشده از منظر فارابي به نوآوري‌هاي فارابي دست يازد. فارابي معناي خوب اخلاقي را رابطه متناسب ميان فعل و نتيجه آن قلمداد مي‌كند و با تبيين خوب مطلق، نسبي‌گرايي اخلاقي را رد كرده و واقع‌نمايي خوب اخلاقي را اثبات كرده است. وي حكمت به معناي خاص را فضيلتي برخاسته از درك انساني مي‌داند كه برترين چيزها را به‌واسطه برترين علم‌ها درك مي‌كند. منظور از برترين علم، علم دايمي است و علم به ذات كه زوال‌ناپذير و حضوري است. فارابي به وسيله اين حكمت، قرب الهي و نياز انسان به خدا حتي در كسب كمال نهايي را تبيين مي‌كند. وي با تعريف حكمت به شيوه جديد، نوع واقعيت اخلاقي و راه وصول به كمال نهايي در فلسفه اخلاق را تبيين كرده است. به نظر مي رسد ميتوان ديدگاه فارابي را به وسيلۀ تبيين حضوري از رابطۀ كمال هاي انساني با علت نخستين، تكميل كرد.

Moral semantics is one of the subjects of moral philosophy which discusses the semantic analysis of moral conceptions and propositions. Moral semantics has a close relationship with the ontology of ethical terms that solves many problems in moral philosophy. Major issues in moral semantics are the s tudy of the concepts of subject, predicate, and concepts in morality, such as perfection and happiness. This research intends to find Farabi’s innovation by review of ethical concepts in Farabi’s thought. Farabi considers the morally good as the relationship between moral actions and their result. He offers an explanation of the absolute good, rejects ethical relativism and proves realism about the morally good. He takes wisdom, in the special sense of the word, the virtue of a human unders tanding that intellects the bes t of things through the supreme knowledge. The supreme knowledge is a kind of rational knowledge with which humans get knowledge of the attainment to his perfection, through the firs t cause. Farabi by this meaning of wisdom explains the nearness of God and the need of man to God, even in achieving ultimate perfection. He by the definition of wisdom explained the kind of moral reality and the way to ultimate perfection in moral philosophy. It seems we can regard the explanation of the higher degree happiness through knowledge by presence of the relation of human perfections to the firs t cause, as completion of Farabi’s theory.