تبيين نسبت معرفت شناسي ابزار انگارانه ي جان ديويي و رهيافت هرمنوتيكي

Assaying the Relation of Ins trumentalis t Epis temology of John Dewey and Hermeneutical Approach

هدف اين مقاله بررسي همانندي ميان معرفت‌شناسي جان ديويي و رهيافت هرمنوتيكي در فلسفه است. در اين مقاله تلاش بر آن است كه نشان داده شود، با وجود سرچشمه‌هاي فكري متفاوتي كه ميان ديويي و هرمنوتيسين‌هايي مانند ديلتاي وجود دارد، مي‌توان همپوشاني‌هاي قابل توجهي ميان رهيافت ديويي در معرفت‌شناسي و رهيافت هرمنوتيكي پيدا كرد، و نشان داد كه در اساس جهت‌گيري كلي اين دو رهيافت فلسفي يكي است. آنچه در به وجود آمدن اين پيوند نقشي كانوني ايفا مي‌كند مفهوم «تجربه» است. از سويي ديويي با صورتبندي مفهومي از تجربه- كه البته خواهيم ديد با مفهوم تجربه‌گرايانه‌ي آن متفاوت است- تلاش مي‌كند بدون توسل به انگاره‌هاي متافيزيكي و استعلايي، معرفت‌شناسي خود را بنا نهد. از سوي ديگر، در هرمنوتيك ويلهلم ديلتاي نيز مفهوم «تجربه‌ي زيسته» جايگاهي كانوني دارد. اين تطبيق آشكار مي كند كه فهم اين دو رهيافت از مفهوم «تجربه» تا چه حد همانند يكديگر است و همچنين چگونه اين همانندي در فهم آن‌ها از تجربه منتهي به موضع‌گيري‌هاي فلسفي بسيار نزديك به يكديگر شده ‌است، تا جايي كه مي‌توان رهيافت معرفت ‌شناسي ابزارانگارانه ي ديويي را هرمنوتيكي دانست.

The aim of the current essay is to s tudy the similarity between the epis temology of John Dewey and hermeneutical approach in philosophy. The author has sought to show that despite difference in intellectual origins of Dewey and such hermeneuticis ts as Dilthey one can find considerable overlaps between the epis temological approach of Dewey and the hermeneutical approach, and discern that they are basically of the same philosophical orientation. What is of a key role in the emergence of this interrelation is the concept of “experience”. On the one hand, Dewey seeks via formation of a specific notion of experience – that as we see is different from empiricis t’s notion of experience – to found his epis temology without the mediation of any metaphysical and transcendental idea. On the other hand, in hermeneutics of Wilhelm Dilthey the notion of “lived experience” is of central place. This comparison reveals that the unders tanding of these two approaches of the concept of experience has numerous similarities and how these similarities close their philosophical s tances to each other insofar as one can s tate that Dewey’s ins trumentalis t epis temology is indeed hermeneutical in its essence.