تحليلي انتقادي بر سياست شهري آب از منظر ظرفيت نهادي (مورد شناسي: شهر بيرجند)

Critical Analysis of Urban Water Policies in terms of Institutional Capacity (Case Study: Birjand City

آب گنجينۀ مشترك انسان‌ها و تخريب منابع آبي به‌منزلۀ تخريب پايه‌هاي توسعه است. نگاهي نقادانه به سند چشم‌انداز و برنامه‌هاي فرادست شهري و منطقه‌اي، گوياي اين مهم است كه نشانه‌هايي از تغيير تفكر سنتي به نگاه سيستمي در حوزۀ آب در حال تكوين است. با توجه به استانداردهاي بين‌المللي، شهر بيرجند در زمرۀ شهرهاي حساس به آب قرار داشته‌است و بررسي ظرفيت نهادي آب درجهت بهبود عملكرد مديريتي در محدودۀ مورد مطالعه حياتي به‌نظر مي‌رسد. پژوهش حاضر با هدف ارزيابي ظرفيت نهادي شهر بيرجند درخصوص مديريت بهينه و يكپارچۀ منابع آب و همچنين ايجاد نظام حكمروايي شايستۀ آب و با نگاه كمّي كيفي، به‌لحاظ روش، تحليلي توصيفي و به‌لحاظ هدف، كاربردي است. به‌منظور گردآوري اطلاعات موردنياز علاوه‌بر مطالعات اسنادي، تعداد 50 پرسشنامه نيز از سوي صاحب‌نظران حوزۀ شهري، آب، اعم‌از سياست‌‌گذاران، مديران و كارشناسان مجرّب فني و حقوقي آب در شهر بيرجند تكميل شد. داده‌‌ها پس از ورود به نرم‌‌افزار آماريspss و amos، با استفاده از مدل‌‌ معادلات ساختاري، تحليل ‌‌عاملي و تحليل‌‌ مسير، مورد ارزيابي و تحليل قرار گرفت. نتايج به‌دست‌آمده از تحليل يافته‌‌ها حاكي از آن است كه رابطۀ سياست و قوانين به‌صورت معناداري بر تقويت ظرفيت نهادي موثر است؛ در عين حال تقويت ظرفيت نهادي آب به بهبود و توسعۀ توان عملياتي مديريت آب وابسته است؛ بنابراين تشويق مشاركت بخش ‌‌خصوصي، مشاركت كاربران و نظم در پاسخگويي و ذي‌‌حسابي كم‌‌ترين‌‌تاثير و تمركززدايي قوانين و استفاده از علوم و فناوري‌‌هاي ‌‌جديد بيشترين تاثير را درجهت تقويت ظرفيت نهادي آب در محدودۀ مورد مطالعه دارند؛ از‌اين‌رو انجام اصلاحات نهادي آب درجهت افزايش كارآيي، بهره‌‌وري و توسعۀ عدالت توزيعي آب در شهر بيرجند ضروري بوده و راهبرد نهايي تحول مديريت آب، تحريك ارادۀ جمعي كنشگران در جهتي واحد براي دستيابي به حكمروايي شايسته آب است.

Water is a common treasure of humans, and the destruction of water resources is the destruction of the foundations of development. A critical look at the urban and regional overview and plans suggests that it is important to look at signs of a change from traditional thinking to a systemic look at the developing waters. According to the international standards, the city of Birjand is among the water sensitized cities and the assessment of water institutional capacity to improve management performance in the studied area seems critical. The present study is a quantitative and qualitative approach in terms of analytical-descriptive method and, accordingly, is an applied objective. In order to collect required information and documentary documents, 50 questionnaires were completed by the experts of the urban area, water, including policymakers, managers and experienced water and technical experts in the city of Birjand. The data were analyzed using SPSS and Amos statistical software, using structural equation modeling, analytical and analytical methods. The results of the analysis suggest that the relationship between politics and laws is significant in enhancing institutional capacity, while strengthening the institutional capacity of water to improve and develop the operational capacity of water management. Therefore, encouraging private sector participation, user participation and order in accountability and accountability The least impact and decentralization of laws and the use of new science and technology have the greatest impact on institutional capacity building in the study area. Hence, institutional reform of water is necessary to increase the efficiency, productivity and development of water distribution justice in Birjand, and the final strategy of water management change is to stimulate the collective will of the activists in a single direction in order to achieve a desirable water governance.