فعاليت‌هاي حزب توده در مدارس خراسان (1321-1335ش)

Tudeh Party activities in Khorasan schools 1942-1957

هدف: بررسي نحوۀ تبليغات، جذب نيرو، عملكرد و نتايج تحركات كميتۀ ايالتي حزب تودۀ خراسان در مدارس اين استان. روش/رويكرد پژوهش: داده‌ها از اسناد و مدارك آرشيوي، و منابع كتابخانه‌اي گردآوري شده‌است. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: حزب توده به‌دليل شرايط خاص خراسان، ازجمله فضاي مذهبي و نبودِ جنبش كارگري، نمي‌توانست به‌راحتي در عموم مردم نفوذ كند؛ به ‌همين ‌دليل توجه خود را به دانش‌آموزان، معلمان و سيستم مديريتيِ مدارس متمركز كرد. فعاليت‌هاي حزب در سيستم آموزشيِ خراسان به سه دورۀ 1321 تا 1327، 1330 تا كودتاي 28 مرداد 1332 و 28 مرداد 1332 تا 1335 تقسيم مي‌شود. بدبينيِ عامۀ مردم به فعاليت‌هاي حزب و نظارت و مقابلۀ سازمان‌هاي دولتي، محدوديت‌هاي جدي براي فعاليت اعضاي حزب ايجاد مي‌كرد. بسياري از اعضا خود را كنار كشيدند و معدودي افراد سرسخت با انفصال‌ از خدمت و اخراج از مدرسه مجازات شدند. بعد از استقرار قوي دستگاه‌هاي امنيتي و تشكيل ساواك، تا سال 1335 حضور توده در مدارس خراسان محو شد.

Purpose: This article discusses the promotional and recruitment activities carried out in the high schools of Khorasan by the Provincial Committee of the Tudeh Party between 1941-1956. Method and Research Design: Data was collected from archival records, supplemented by library resources. Findings and Conclusion: Because of the heavily religious atmosphere of the region and the lack of a working class, communist propaganda enjoyed little success among mainstream society. Therefore, the Committee focused on high school teachers, students and the education system. The Committee’s activities are divided into three parts: from 1942 to 1948; From 1951 to 1953, and from 1953 to 1956, when its efforts terminated as the result of public distrust. Furthermore, prosecution by security forces limited the success of party activists. Many of them, as a result, withdrew from the party. Those few who persisted in their efforts lost their jobs. After the establishment of SAVAK, the party sympathizers did not find a chance to renew their activities.