آشكار سازي و مدل‌سازي روند تغييرات كاربري اراضي جنگلي حوزه آبخيز قره‌سو با استفاده از سنجه‌هاي سيماي سرزمين

Detecting and Modelling the Trend of Change in the Forest Land Use in Garasu Watershed Area Using Landscape Metrics

آشكارسازي، پيش‌بيني و كمي‌سازي روند تغييرات الگوي سيماي سرزمين اراضي جنگلي حوزه آبخيز قره‌سو يكي از نيازهاي اطلاعاتي به‌منظور ارزيابي و پيش‌گيري از بحران است. لذا، نقشه‌هاي كاربري اراضي براي سال‌هاي 1366، 1381 و 1397 از روش حداكثر احتمال طبقه‌بندي و ميزان تغييرات پهنه‌هاي جنگلي براورد شد. سپس با استفاده از مدل ژئومد و با بهره‌گيري از نقشه پتانسيل احتمال تغيير مناطق جنگلي به غيرجنگلي حاصل از روش ارزيابي چندمعياره، نقشه كاربري جنگلي براي سال 1420 پيش‌بيني و با استفاده از ده سنجه سيماي سرزمين مشخصات كمي و توزيع مكاني آنها تحليل شد. نتايج نشان داد در بازه زماني 31 سال، 2632 هكتار جنگل‌زدايي شده و پيش‌بيني مي‌شود تا سال 1420، 2084/7 هكتار ديگر از مساحت جنگل‌هاي منطقه كاسته شود. تحليل سنجه‌هاي سيماي سرزمين نشان‌ مي‌دهد كه سيماي پهنه‌هاي جنگلي در بازه زماني مورد مطالعه، كوچك‌تر، تكه‌تكه‌تر، نامنظم‌تر و ناپيوسته‌تر شده است. نتايج تحليل نقشه‌ها با رويكرد تحليل سنجه‌هاي سيماي سرزمين نشان مي‌دهد از سنجه‌هاي مورد استفاده، تغييرات مقدار شش سنجه مساحت كلاس، تعداد لكه‌ها، تراكم لكه، ميانگين سطح لكه، دايره محدود‌كننده و اندازه سوراخ‌شدگي روند منظمي دارند كه اين روند حاكي از آن است كه مدل ژئومد در پيش‌بيني پهنه‌هاي جنگلي سال 1420 كاملاً موفق عمل كرده است.

Detecting, predicting and quantifying the trends of landscape pattern change in the forests of Gharasu watershed area are necessary so as to assess the crises or prevent them. To this aim, the land use maps belonging to the years 1987, 2002 and 2018 were classified through the maximum likelihood method, and the forest area changes were estimated. Then, through the Geomod model and the forest change probability map derived from the multi-criteria evaluation method, a forestland map was generated for the year 2041. Moreover, the quantitative characteristics and the spatial distribution of the forested area were evaluated using ten landscape metrics. The results revealed that 2632 hectares had been deforested over the last 31 years; also, it is predicted that 2084.7 more hectares of the forests will be reduced until 2041. The analysis of the landscape metrics also showed that the forest landscape had become more limited and fragmented, as well as becoming less regular and integrated. Through the landscape analysis approach, six of the ten metrics used in this study proved to have a regular trend of change. They include class area, number of patches, patch density, patch area mean, limiting circle and pore size. Thus, it can be concluded that Geomod is a quite successful model in predicting the forest areas for the year 2041.