تحليل شبكه‌اي جريان‌هاي فضايي شهر خاش و روستاهاي پيرامون

Network analysis of spatial flows in city of Khash and its surrounding villages

طي چند دهۀ گذشته شاهد تغيير نگاه برنامه‌ريزان و جغرافي‌دانان از نگاه مبتني‌بر مكان و صفت مبناء، به طرف رويكرد شبكه‌محور و تعامل مبناء هستيم. همين تغيير نگاه موجب توجه به جريان‌ها و پيوندهاي شكل‌گرفته بين نقاط و گره‌ها شده است. هدف پژوهش حاضر در چارچوب رويكرد شبكه، بررسي جريان‌هاي شكل‌گرفته بين شهر خاش و روستاهاي پيرامون آن بوده است. با توجه به رويكرد شبكه‌اي، واحد تحليل در پژوهش، رابطه و جريان است. به‌منظور تحقق اعتبارسنجي پژوهش از ابزار پرسشنامه، مشاهده و اطلاعات ثانويه (سرشماري نفوس و مسكن) استفاده شده است. داده‌ها در قالب تحليل شبكه و ازطريق نرم‌افزار ucinetمورد تجزيه‌و‌تحليل قرار گرفته‌اند. جامعۀ آماري پژوهش، روستاهاي بخش مركزي شهرستان خاش هستند. براي تعيين حجم نمونه به علت وسعت ناحيۀ مورد مطالعه و حجم بالاي جامعۀ آماري، روش نمونه‌گيري طبقه‌بندي احتمالي، مورد استفاده قرار گرفته است. اين نمونه‌گيري بر مبناي دو معيار فاصله از شهر خاش و جمعيت روستاها صورت گرفته است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه شهر خاش در سطح ناحيه به‌دليل دارا‌بودن سطح بالاي خدمات، بازار و فرصت‌هاي شغلي، در جايگاه نخست جذب جريان‌هاي درون ناحيه و شهر زاهدان نيز در تمامي جريان‌هاي با وجود قرارداشتن در خارج از ناحيه در جايگاه دوم جريان‌هاي ورودي قرار دارد. پس از آن روستاهاي بزرگ ناحيه به‌دليل دارا بودن و استقراربخشي از خدمات در آن‌ها موجب جذب قابل‌توجهي از جريان‌ها به خود شده‌اند. الگوي جريان‌هاي فضايي حاكم بر ناحيه از بسياري جهات با نظريۀ قطب رشد يكي است و داراي الگوي شبكه‌اي نيست؛ چراكه در حال حاضر جريان‌هاي دوسويه، مكمل و هم‌افزاء شكل نگرفته است.

Over the past a few decades we have seen some changes on planners and Geographers' view about place and base pattern toward systematic analysis and base interaction. This change of view causes to focus on these flows and formed links between points and nods. The current study aimed to investigate the formed flows between Khash and its surrounding rural areas within an area network approach. Due to the network approach, analysis unit in research is flaw and relation. In order to validate the research a questionnaire, observation and secondary information (Population census and housing) are used. The data are analyzed in the form of system analysis and through the UCINET . The statistical population of this study are the central rural areas of Khash. Due to the extent of study area and high volume of statistical society, in order to determine the sample size, probabilistic classification sampling method is used. This sampling is done according to the two criteria: the distance from Khash and rural areas population. The findings of the research show that Khash is in the first place concerning absorption of flows within the area due to its high level of services, markets and creating carrier opportunities and Zahedan is in the second place in all flows, despite being outside of the area. After that due to the establishment of services in some big rural areas of Khash ,it has attracted considerable flows to itself. The pattern of spatial flows in this area , is similar to growth pole theory in many respects and does not have network pattern. Its reason is that two-way, complementary and synergistic flows haven’t formed yet.