تحليل نقش هسته هاي عملكردي در ايجاد عدم تعادل ساختار فضايي (مورد شناسي: كلان شهر تهران)

امروزه يكي از رهيافت‌هاي مهم در ساماندهي مطلوب فضا، ايجاد يك ساختار فضايي متعادل است كه در توسعۀ پايدار نقش مهمي ايفا مي‌كند. ساختار فضايي مطلوب نيازمند توزيع متعادل فضايي جمعيت و فعاليت در محيط است. اين دو متغير به‌عنوان اركان اصلي ساختار فضايي نقش زيادي در ايجاد يا عدم‌ايجاد سازماندهي فضايي مطلوب دارند. از طرفي توزيع جمعيت در فضا بستگي زيادي به توزيع فعاليت دارد؛ درنتيجه توزيع فعاليت نقش اساسي در ساماندهي فضا دارد. هدف از اين پژوهش بررسي تعادل يا عدم‌تعادل ساختار فضايي كلان‌شهر تهران براساس هسته‌هاي عملكردي است. روش تحقيق انجام پژوهش توصيفي-تحليلي از نوع علّي-همبستگي است. ابزار گردآوري اطلاعات و داده‌ها به‌صورت كتابخانه‌اي بوده است. داده‌ها شامل فعاليت‌هاي شهري هستند كه از منابع اسنادي استخراج شده است. تعداد فعاليت‌ها 25 مورد بود كه در 7 شاخص اصلي صنعتي، تجاري، اداري، آموزشي و تفريحي، فرهنگي و درماني گنجانده شده است. اين 7 شاخص به‌عنوان هسته‌هاي عملكردي در نظر گرفته شده‌اند. براي بررسي هسته‌هاي عملكردي در كلان‌شهر تهران از روش پيتر هال مبني بر تقسيم فعاليت بر جميعت در مناطق شهري استفاده شده است. براي تحليل توزيع هسته‌هاي عملكردي فعاليت‌ها و جمعيت در سطح كلان‌شهر تهران از روش تخمين تراكم كرنل استفاده شده است. براي تحليل الگوهاي فضايي از مركز ميانگين، بيضي انحراف معيار و ميانگين نزديك‌ترين همسايه استفاده شده است. براي مدل‌سازي همبستگي‌هاي فضايي از رگريسيون وزني جغرافيايي (GWR) استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه الگوهاي پراكنش هسته‌هاي عملكردي به صورت تك هسته‌اي و در بعضي مولفه‌ها به صورت چند هسته‌اي بوده است. همچنين نتايج آمار فضايي نشان مي‌دهد كه الگوي توزيع هسته‌هاي عملكردي خوشه‌اي بوده است و همچنين نتايج رگرسيون جغرافيايي نشان مي‌دهد كه ارتباط معناداري بين هسته‌هاي عملكردي و توزيع جمعيت وجود دارد. نتيجه اينكه ساختار فضايي هسته‌هاي عملكردي در ايجاد مشكلات ترافيكي و ازدحام كلان‌شهر تهران نقش زيادي دارند.

no abstract