تحليل تأثيرات مخاطرات محيطي بر پايداري امنيت نواحي روستايي مرزي (مورد شناسي: روستاهاي سروآباد كردستان و درميان خراسان جنوبي)

تأمين امنيت پايدار مناطق مرزي، لازمۀ مديريت و سازگاري با تهديدهاي نويني است كه مختل‌‌‌‌كنندۀ آن هستند. در اين ميان، يكي از مهم‌‌ترين عوامل تهديدكننده، مخاطرات محيطي است كه با توجه به شرايط اقليمي و توپوگرافي كشور و همچنين، ضعف‌‌‌‌هاي متعدد اقتصادي، اجتماعي و نهادي در سطح محلي، مي‌‌‌‌تواند با تبديل‌‌شدن به بحران، موجب آسيب‌‌‌‌پذيري و برجاي‌‌گذاردن تأثيرات نامطلوب بسياري بر عرصۀ امنيت نواحي روستايي مرزي شود. دراين‌‌راستاپژوهش كاربردي حاضر كه با روش توصيفي-تحليلي انجام گرفته‌‌‌‌است، به بررسي وضعيت آسيب‌‌‌‌پذيري پايداري امنيت نواحي روستايي مرزي شهرستان سروآباد استان كردستان و درميان استان خراسان جنوبي به‌‌واسطۀ تداوم مخاطرات محيطي و تبديل‌‌‌‌شدن آن‌‌ها به بحران‌‌‌‌هايي پرداخته كه معضلات بسياري بر كيفيت زندگي، به‌‌عنوان هستۀ اصلي پايداري امنيت اين نواحي برجاي گذاشته‌‌‌‌اند. در اين پژوهش آميخته كه در بخش كِيفي، با نمونه‌‌‌‌گيري هدفمند و مصاحبۀ نيمه‌‌‌‌ساختارمند با مديران، صاحب‌‌نظران و آگاهان محلي عرصۀ توسعه و امنيت نواحي روستايي مورد مطالعه و تجزيه‌‌وتحليل آن‌‌ها با تكنيك تئوري بنيادي، داده‌‌‌‌هايي گردآوري و سپس، در بخش كمّي نيز به‌‌دنبال توزيع 100 پرسشنامه در ميان اين افراد و تجزيهوتحليل آن‌‌ها با روش تحليل عاملي و تحليل مسير، به تأييد آن‌‌ها پرداخته شده‌‌‌‌است. مهم‌‌ترين يافته‌‌‌‌هاي به‌دست‌آمده نشان دادند كه تداوم بحران‌‌‌‌هاي حاصل از مخاطرات محيطي در نواحي روستايي دو شهرستان مذكور، موجب ايجاد ناپايداري در ابعاد مختلف امنيتي مناطق موردِمطالعه شده‌‌‌‌اند كه اين تأثيرات در 53 شاخص در قالب 3 عامل آيندۀ ناپايدار امنيتي و معضلات سياسي-نظامي، ناپايداري امنيت غذايي و محيطي-كالبدي و ناپايداري امنيت اقتصادي و اجتماعي و در سه عرصۀ اصلي ناپايداري امنيت ملي، ناپايداري امنيت انساني و ناپايداري آيندۀ امنيتي منطقه، جاي گرفتند. در اين ميان ناپايداري امنيت در عرصه‌‌‌‌هاي اقتصادي و اجتماعي به‌‌واسطۀ تداوم بحران‌‌‌‌هاي محيطي موجود، بيشترين تأثير را (بار كلي برابر با 0.492) بر ايجاد ناپايداري امنيتي مناطق روستايي مرزي موردِمطالعه (وضع موجود و آينده) دارا بود.

no abstract