بررسي رابطه فضاي شهري مطلوب با برگزاري آئين هاي عزاداري مطالعه موردي: مراسم عزاداري دهه محرم در محله خطيب شهر تبريز

Investigating the relationship between favorable urban space with the ritual of mourning case study: Muharram mourning ceremonies in Khatib neighborhood in Tabriz

شهر مهم ترين عرصه زيست انسان و بزرگترين مكان تمدن است. مطالعه و تاثر اين عرصه جايگاه ويژه­اي دارد. امروز مسئله اين است كه در جامعه بسياري از سنت هاي اسلامي مورد غفلت واقع شده است. تاثير ارزش هاي ديني و مذهبي بر ساخت و توليد فضاهاي شهري از اهميت بيشتري برخوردار است. شهر بر پايه جهان بيني ساخته مي­شود و عالي ترين نمود اشغال و تصرف فضا بر مبناي عقيده و ارزش هاي اسلامي مي­باشد. مسجد در شهر اسلامي محل گردهمايي سياسي، مسايل غير نظامي و حقوقي و مالي بوده است. امروزه برخي از آئين­ها و مراسم مذهبي در فضاي بيرون از مسجد برگزار مي­شود و به علت نبود فضاي مطلوب در كالبد شهر، معمولا شبكه معابر و گره هاي ترافيكي را اشغال مي­نمايد. روش پژوهش از نوع توصيفي- تحليلي بوده كه با استفاده از روشهاي گردآوري اطلاعات به صورت مصاحبه با صاحبنظران علوم ديني و مطالعه ي كتابخانه­اي نظريات و تعاريف مربوط به موضوع پژوهش بررسي شد و همچنين با استفاده از روش ميداني (پرسشنامه، مشاهده، و برداشت ميداني) داده هاي مورد نياز جمع اوري شده و در نرم افزار spss پياده شد و با توجه به آزمونهاي متفاوت به تجزيه و تحليل داده­ها پرداخته شد. بيشتر مردم بازسازي و گسترش صحن مساجد را براي برگزاري مراسم ايام محرم مناسب دانسته اند. لذا در مقاله حاضر سعي گرديده است ضمن بررسي ضرورت برگزاري آئين هاي مذهبي در بيرون از فضاي مسجد، پيشنهادي توسط پژوهشگران جهت تعريف و شكل گيري فضاي مطلوب براي مراسمات فوق ارائه گردد .

City is the most important habitat for the man and the greatest cradle of civilization. Due to this fact, studying this phenomenon is of paramount importance. The problem today is that in the contemporary society many of Islamic traditions have been neglected. The impact of religious values on the construction of city spaces is of even greater importance. Cities are created according to ideologies and worldviews and the most sublime example of space occupation is Islamic beliefs and values. The mosque in an Islamic city, for instance, has been a site of political, nonmilitary, legal and economic gatherings. Nowadays, some religious rituals and ceremonies are held in spaces other than mosques and due to the paucity of favorable and appropriate space in the cities, streets and roads are occupied and traffic problems created. 200 students participated in this study and a close-ended questionnaire with a rating scale of 5 was used to gather data. In this article I have tried to emphasize the necessity of holding religious rituals out of mosque space, and suggest and provide the procedures needed for the definition and formation of appropriate spaces for the aforementioned rituals and ceremonies.