امكان‌سنجي استفاده از پساب فاضلاب شهري بهارستان براي اصلاح اراضي شور و سديمي دشت مرق اصفهان

Possibility of Applying Municipal Wastewater of Baharestan City to Remediate Saline and Sodic Soils of Margh Plain of Isfahan

با كاهش منابع آب در دشت مرق اصفهان مشكل شور و سديمي‌شدن خاك‌ها تشديد شده است؛ به طوري كه بخش‌هايي از اراضي اين منطقه بدون استفاده رها شده‌اند. با توجه به كمبود منابع آب، امكان استفاده از پساب فاضلاب شهري بهارستان براي آب‌شويي و اصلاح اين اراضي مطالعه و ارزيابي شد. به اين منظور تيمارها، 60 سانتي‌متر منابع آب گوناگون شامل آب چاه منطقه، پساب فاضلاب شهري بهارستان در يك مرحله، پساب فاضلاب در شش مرحله، تناوب آب چاه و پساب در شش مرحله، مخلوط آب چاه و پساب در شش مرحله و شاهد (بدون آب‌شويي) در قالب طرح فاكتوريل با 5 تكرار در نظر گرفته شد. مؤثرترين تيمار، استفاده از 60 سانتي‌متر پساب در يك مرحله، شوري خاك را در سه عمق خاك به ترتيب از 26 به 4/6 ، 21 به 6 و 15 به 9/8 دسي‌زيمنس بر متر كاهش داد. سديمي‌بودن خاك با اعمال همة تيمارها تا عمق 30 سانتي‌متري خاك به‌طور معنا‌داري كاهش يافت. در عمق 30- 60 سانتي‌متري فقط تيمار 60 سانتي‌متر پساب در يك مرحله مقدار نسبت جذب سطحي سديم خاك را به‌طور معنا‌داري كاهش داد. در اين تيمار مقدار نسبت جذب سطحي سديم خاك در عمق اول از 36/7 به 2/7 (92درصد) و در عمق دوم از 16 به 7 (56درصد) كاهش يافت. هيچ‌كدام از تيمارها نتوانستند مقدار نسبت جذب سطحي سديم خاك را تا عمق 90 سانتي‌متري خاك به‌طور معنا‌داري كاهش دهند. به نظر مي‌رسد علت آن، شست‌وشوي سديم از لايه‌هاي بالاتر و انتقال آن به لايه‌هاي زيرين خاك باشد.

The soils of Margh plain in Isfahan have become extremely saline and sodic and some soils are abandoned and unusable for agriculture. Considering the shortage of water resources, in this study, the possibility of applying municipal wastewater of Baharestan city for the leaching of extremely saline and sodic soils of Margh plain was studied. The designed leaching treatments were 60 cm water resources including: well water of the region, Baharestan municipal wastewater in one stage, Baharestan municipal wastewater in 6 stages, using well water and wastewater alternatively in 6 stages, using blended well water and wastewater in 6 stages (without any leaching) as control. This was designed using a factorial design with 5 replications. The results indicated that employing 60 cm of wastewater in one step had the most significant effect on leaching of salinity. Soil salinity decreased from 26 to 4.6, from 21 to 6 and from 15 to 9.8 dS/m. Sodicity in the soils was significantly reduced significantly in all treatment up to 30 cm depth. At a depth of 30-60 cm, the treatment with 60 cm of wastewater in one step significantly reduced the amount of soil sodium uptake ratio. With applying municipal wastewater in one step, SAR value decreased from 36.7 to 2.7 (92%), and from 16 to 7 (56%) in the two first layers of the soils. None of the treatments could decrease SAR of the soils significantly up to 90 cm depth. It appears to be due to the leaching of Na from the surface soils to the sub-soils.