بررسي دلالت‌هاي تربيتي انديشه‌هاي ديني كي‌يركگور براساس انديشه استاد مطهري

Investigating the Educational Denotations of Kierkegaard’s Religious Ideas Based on Master Mutahhari’s Thought

در انديشه كي‌يركگور، تربيت ديني فرايندي است كه مبناي آن دروني بودن ايمان و هدف نهايي‌اش حضور در پيشگاه خداوند است كه به كمك حادثه‌اي فوق‌العاده به نام جهش ايماني حاصل مي‌شود؛ ضمن اينكه وي بر آگاهي توأم با آزادي فرد در انتخاب اعتقادات خويش به دور از هر جبر و تحميلي تأكيد مي‌كند. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد با اين كه جهش ايماني و دروني بودن ايمان (و عدم امكان تحميل آن از بيرون) مورد وفاق هر دو انديشمند است و هر دو تأكيد دارند كه ايماني پايدار است كه دستاورد آزادي فرد در انتخاب آموزه‌هاي اعتقادي خويش باشد، شهيد مطهري معتقد است جهش ايماني براي همگان امكان‌پذير نيست و تنها براي تعداد اندكي از خواص اتفاق مي‌افتد كه مورد عنايت الهي قرار گرفته‌اند و تعميم آن به همه انسان‌ها ايمان را به مفهوم كلي و مبهم و تا حدودي دست‌نيافتني تبديل مي‌كند. ايمان در انديشه كي‌يركگور بيشتر از ايمان شهودي به ايمان احساسي شبيه است و اين در حالي است كه جايگاه شك، شك موقت و نه شك دائم، در انديشه استاد مطهري اهميت خاصي دارد. در مقوله ارتباط با ديگران و ايمان، استاد مطهري در نقطه مقابل كي‌يركگور است و ديگران را از مقوله ايمان جدا نمي‌داند و بر اين باور است كه داشتن درد خلق به نوعي همان درد حق داشتن است و سير به‌سوي خدا بر پايه‌اي از رابطه با انسان‌هاي ديگر بنا شده است.

In Kierkegaard’s thought, religious education is a process whose foundation is the internality of the faith and whose ultimate goal is presence before God, which is achieved through an extraordinary event called “leap of faith”. Besides, Kierkegaard emphasizes on the individual’s awareness along with his freedom in choosing his own beliefs away from any compulsion and imposition. The findings of research show that although leap of faith and internality of faith (and its not being imposed from the outward) is agreed upon by both thinkers, and both stress that the faith is stable if it is achieved through the individual’s freedom in choosing his doctrinal teachings, Martyr Mutahhari maintains that leap of faith is not possible for everybody and is experienced by certain persons who have been favored by God, and that extending it to all human beings turns the ‘faith’ into a general, ambiguous and somewhat inaccessible concept. In Kierkegaard’s thought, faith is more similar to emotional faith than intuitive faith, and this is while the position of doubt – temporary doubt, not the perpetual one – in Master Mutahhari’s thought is of special importance. Regarding the relationship with others and faith, Master Mutahhari is in opposite position to Kierkegaard, and does not regard others separate from faith, believing that feeling responsibility for the people is somehow the same as feeling responsibility for God, and going towards God is based on the relationship with other human beings.