ارزيابي چند مدل تجربي در برآورد رواناب ساليانه مطالعة موردي: حوضة حصارك در شمال غرب تهران

Evaluation of Several Empirical Models in Estimating Annual Runoff (Case Study: Hesarak Catchment in Northwest of Tehran

استفاده از سامانة اطلاعات جغرافيايي GIS و سنجش از دور در تسهيل تخمين رواناب حوضة آبخيز در قرن اخير (دهه‌هاي اخير) رواج يافته است. اين عمل با استفاده از مدل بارش - رواناب انجام مي‌گيرد كه شامل تغييرات اقليمي و ژئومورفولوژيكي است. يكي از روش‌هاي برآورد ارتفاع رواناب، روش شمارة منحني (CN) است كه رفتار هيدرولوژيكي حوضه را نشان مي‌دهد. در اين پژوهش از نرم‌افزار Arc GIS براي تهية نقشة شمارة منحني با تلفيق نقشه‌هاي پوشش گياهي، كاربري اراضي و گروه هيدرولوژيك خاك استفاده و سپس نقشة ارتفاع رواناب ساليانة حوضة حصارك تهيه شد؛ علاوه بر اين، با استفاده از روش‌هاي تجربي، رواناب ساليانة منطقة پژوهش برآورد و مقايسه شد. هدف اين مطالعه، برآورد ارتفاع رواناب ساليانه و حداكثر دبي اوج سيل حوضة حصارك و مقايسة مقادير رواناب برآوردشده با استفاده از روش ايكار، جاستين، انگلي- دي‌سوزا و SCS-CN در حوضة آبخيز است. مقايسة مقادير رواناب برآوردشده در روش‌هاي مختلف با مقادير رواناب مشاهداتي نشان داد روش SCS-CN انطباق بيشتري با رواناب و دبي مشاهداتي دارد. مزيت اين مدل، استفاده از مؤلفه‌هاي مختلف نظير بارش ساليانه، ميزان نگهداشت خاك و نفوذپذيري و شمارة منحني حوضه است كه سبب شده مقدار رواناب اندازه‌گيري‌شده از اين روش به مقدار مشاهده‌شده نزديك‌تر باشد.

The use of geographic information systems (GIS) and remote sensing is common to facilitate the estimation of catchment's runoff in the last century. This action is performed by using the rainfallrunoff model, which includes climate and geomorphological changes. One way to estimate the runoff height is the Curve Number (CN) method that shows the hydrological behavior of catchment. In this research, the Arc-GIS software was used for mapping curve number by integrating vegetation maps, land use and soil hydrological group, and then the annual runoff height map of Hesarak catchment was prepared. In addition, by using empirical methods, annual runoff of the study area was compared with I.C.A.R, Justin, Angeli di Sousa, and SCS-CN methods. The comparison of estimated runoff values in different methods with observations of runoff showed that the result of SCS-CN method has more adaptation to the observed runoff and discharge. The advantage of this model is the use of different parameters such as annual precipitation, soil holding, and permeability of the curve number of the basin, which causes the measured runoff to be closer to the observed value.