پديد آورندگان :
محمدخان، شيرين دانشگاه تهران - دانشكده جغرافيا , پيراني، پريسا دانشگاه تهران - دانشكده جغرافيا , رياهي، سمانه دانشگاه خوارزمي - دانشكده جغرافيا , گراوند، فاطمه دانشگاه تهران - دانشكده جغرافيا
كليدواژه :
آنتروپي , فرسايش , ژئومورفولوژي , پهنه بندي , حوضه كند
چكيده فارسي :
وقوع فرسايش در نواحي مختلف موجب از دست رفتن خاك‌هاي حاصلخيز و تخريب اكوسيستم‌هاي طبيعي مي‌شود كه لزوم شناسايي، اولويت‌بندي و تدوين برنامه‌هاي مدون جهت كاهش فرسايش در نواحي مستعد را مي‌طلبد. با توجه به پتانسيل بالاي حوضۀ كند از زير حوضه‌هاي آبخيز لتيان در توليد رسوب (46/20413 تن در سال) و قرارگيري اين حوضه در بالادست سد لتيان، هدف اين پژوهش مشخص نمودن مناطق در معرض خطر فرسايش و آزمون كارايي مدل آنتروپي در اين زمينه مي‌باشد. در روش مورد استفاده بر اساس رخساره‌هاي ژئومورفولوژيكي، عوامل مؤثر در فرسايش با استفاده از مدل آنتروپي بررسي و نسبت به تهيه ماتريس آنتروپي و در نهايت نقشۀ پهنه‌بندي فرسايش اقدام شد. يافته‌ها نشان مي‌دهند كه شيب 27/81 درصد، سنگ‌شناسي 16/51 درصد، درصد پوشش گياهي 15/74 درصد، بارندگي متوسط ساليانه 15/52 درصد، نوع كاربري 14/41 درصد و بافت خاك 10/01 درصد در ايجاد رخساره‌هاي فرسايشي منطقه تأثيرگذار بوده‌اند. همچنين در نقشۀ پهنه‌بندي 64/5 درصد از منطقه در محدودۀ فرسايش متوسط و شديد قرارگرفته است. از آنجا كه رخساره‌هاي آبراهه‌اي و تا حدودي شياري در تمام پهنه‌هاي فرسايش كم، متوسط و شديد حضور دارند، بايستي با حفاظت از پوشش گياهي و اعمال كاربري‌هاي مناسب در شيب‌هاي بالا از گسترش رخساره‌هاي شياري و آبراهه‌اي و تبديل آن‌ها به رخساره‌هاي با پتانسيل فرسايشي بالا، جلوگيري كرد.
چكيده لاتين :
Evaluation of entropy model efficiency in erosion zoning of kand watershed with geomorphologic approachThe occurrence of erosion in varying areas causes the loss of fertile soils and the destruction of natural ecosystems. This requires the identification, prioritization of sensitive areas and the formulation of special spatial plans to reduce erosion and land management in prone areas. Therefore, considering the high potential of kand(sub basin in Latiyan watershed) for sediment production (20413.46 tons per year) and the location of this basin in the upstream of the Latiyan Dam, effective factors were studied by entropy model based on geomorphologic facies map and entropy matrix and then erosion zoning map were prepared. The results show that slope, litology, vegetation percentage, average annual rainfall, type of use and soil texture have been effective in creating erosion facies of the area Respectively; 27.81, 16.51, 15.74, 15.52, 14.41, 10.01 percent. Zoning map by entropy model revealed that throughout all over the understudy area35.5 % of it is low and very low risk zone, 64.5 of it is moderate and high risk zone which it considers this area as vulnerable to erosion. Because the stream and rill facies (partially) are present in all low, moderate and severe erosion zones, it should be prevented from extending of the stream and rill facies and converting them to badland and landslide facies which has considerable potential by vegetation protection and not applying inappropriate applications on steep slopes. entropy, erosion, geomorphology, zoning, kand watershed.Key words: entropy, erosion, geomorphology, zoning, kand watershed.
