مكان ‌يابي پناهگاه‌هاي عمومي و چند منظوره با رويكرد پدافند غير عامل (مطالعه موردي: شهر اردبيل)

(Application of Passive Defense Approach in Location of Public and Multi-Purpose Shelters (Case Study: Ardabil City

با توجه به موقعيت استراتژيك ايران در منطقۀ خاورميانه و تهديدات مستمر كشورهاي همسايه و غير همسايه، متأسفانه پروژه‌ها و تأسيسات اقتصادي و زيربنايي بدون ملاحظات دفاعي و امنيتي به صورت يك هدف عريان و تهديدي قابل دسترس دشمن و هر تهاجمي استقرار يافته است.يكي از اصول پدافند غيرعامل ساخت پناهگاه­ در جهت كاهش آسيب ­ها در حوزۀ انساني است، اما آنچه كه در اين بين مهم مي­ نمايد، موقعيت محدوده‌هاي مورد نظر جهت ساخت پناهگاه­هاي عمومي‌ است. ازاين­رو، اين پژوهش به روش كاربردي و توسعه‌اي با هدف مطالعه و بررسي براي مكان­يابي­ پناهگاه از منظر پدافند غيرعامل براي شهر اردبيل، 11 شاخص تأثيرگذار در قالب 3 مؤلفه «ويژگي‌هاي كالبدي»، «شرايط شهر در وضعيت جنگ»، «معيارهاي محيطي- طبيعي» انتخاب شدند و ضرايب اهميت هر يك از اين شاخص‌ها با به‌كارگيري فرايند تحليل شبكه­ اي مورد سنجش قرار گرفت. همچنين، سطح شهر بر اساس شاخص­هاي مذكور جهت احداث پناهگاهها با توليد لايه­ هاي اطلاعاتي و از طريق هم­پوشاني لايه‌ها، توسط نرم­افزار GIS، ارجح­ترين مكان­ها جهت سايت­ هاي پناهگاهي در شهر اردبيل مشخص گرديد. يافته­ ها حاكي از اين است كه بيشترين ميزان ضريب اهميت به معيار" فاصله از مراكز مورد هدف دشمن (0/214) و كمترين ميزان ضريب اهميت به معيار "فاصله از گسل (0/042) تعلق گرفت. نتايج ارزيابي ­هاي صورت گرفته بر اساس معيارهاي مختلف پهنه‌هاي مركزي، شرقي و شمال شرقي شهر اردبيل مناسب ­ترين نقاط براي احداث پناهگاه ­هاي چند منظوره از منظر پدافند غيرعامل هستند؛ لذا با توجه به پهنه‌هاي بهينه مشخص شده، 8 سايت پيشنهادي براي استقرار پناهگاه چند منظوره در محدودۀ مورد مطالعه مشخص شد و با استفاده از مدل TOPSIS به اولويت ­بندي اين مراكز اقدام شد كه نتايج اين رتبه­ بندي نشان داد كه پايگاه شماره 1، 6 و 5 بالاترين قابليت و پايگاه شماره 7 كمترين قابليت را براي استقرار پناهگاه چند منظوره دارا ند.

According to Iran’s strategic pisition in the middle east and the ongoing threat of neighboring and non-neighboring countries, unfortunately projects and economic infasturactures have been established without proper defensive considerations as a target for enemy threats and other offensive actions. One of the crucial policiesin passive defense is reduce injuries of people. But what is notably stated here in accordance with the involved policy is the position it has with the area of interest to build public shelters. In order to The present study is an applied and developmental research that aims at studying locate a shelter from the perspective of passive defense in Ardabil, 11 influential indicators were selected. These indicators are made up of 3 components which include: physical features, the condition of the city in a state of war, and environmental criteria. The significance of each of these indicators were measured using network analysis process. The highest value of coefficient of importance was given to the factor namely the distance from the center of the enemy target (.214) and the lowest value of the coefficient belonged to the distance from the fault (.042). Then with the generated information layers and the ovelay of these layers with GIS software, the most preferred locations for building shelters in Ardabil were determined. The results presented that while various locations for the construction of shelters are scattered throughout the city, only east and north-eastern part of the city are the most suitable places to build multi-purpose shelters with regards to passive defense approach.