پديد آورندگان :
داداش پور، هاشم دانشگاه تريت مدرس - گروه شهرسازي , رفيعيان، مجتبي دانشگاه تريت مدرس - گروه شهرسازي , جهانزاد، نريمان دانشگاه شهيد بهشتي
كليدواژه :
كاربري اراضي , الگوي بهينه , توان اكولوژيك , مجموعه شهري مشهد
چكيده فارسي :
در زمينه كاربري اراضي سه ديدگاه ديدگاه اقتصاد-محور، ديدگاه عدالت-محور و ديدگاه توسعه‌ي پايدار وجود دارد. در چند دهه ي اخير رويكرد توسعه‌ي پايدار به پارادايمي غالب در انديشه ي برنامه‌ريزي كاربري اراضي منجر شده است. برنامه‌ريزي كاربري زمين، از اين منظر، بهره‌گيري عقلايي از زمين است كه بر محور حفاظت از محيط زيست گام بر مي‌دارد. در منطقه‌ي كلانشهري مشهد طي سال‌هاي اخير، رشد بي رويه ي سكونتگاه‌هاي شهري منجر به تخريب اراضي كشاورزي و زوال مراتع شده است. بنابراين در اين مقاله تلاش شد، ابتدا الگوي بهينه‌ي كاربري اراضي با رويكرد اكولوژيك تعيين و سپس نتايج آن با وضعيت كاربري موجود مقايسه شود. براي اين منظور، از روش پيشنهادي مخدوم بهره گرفته شد و داده‌ها با مدل AHP در محيط ArcGis9.3 پردازش شدند. به طوريكه دوازده معيار طبيعي انتخاب شدند و بر اساس جدول نه كميتي ساعتي، بصورت دو به دو به آنها وزن داده شد. سپس بر اساس اين معيارها، دوازده نقشه ي تناسب اراضي توليد شد. در نهايت با استفاده از هم پوشاني رياضي، لايه ها با يكديگر تلفيق شده و الگوي بهينه ي نهايي تدوين شد. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه وضعيتِ كاربري اراضي موجود با الگوي بهينه تطابق ندارد كه مي‌تواند منجر به پديد آمدن خسارات جبران ناپذير زيست‌محيطي، اقتصادي و اجتماعي شود. از اينرو، ضروري است كه متوليان برنامه‌ريزي نسبت به كنترل رشد و مديريت توسعه‌ي شهري در مجموعه‌ي شهري مشهد تمهيداتي بينديشند.
چكيده لاتين :
There exist three major approaches to land use: economic-oriented approach, an egalitarian approach, and sustainable development. In recent few decades, sustainable development theory and subsequently the ecological approach has become the dominant paradigm in the land use planning thought. In this approach, land use planning is a reasonable use of land which is based on the maintenance of green lands and environment generally. In Mashhad metropolitan area in recent years, the uncontrolled growth of urban settlements has led to the deterioration of agricultural lands and pastures. So, in this study, it is attempted firstly to determine an optimal ecological land-use pattern on the basis of the ecological approach. Secondly, the pattern was compared to the existing land-use situation. For this purpose, Makhdum’s method was applied and data were processed using the AHP model in ArcGIS 9.3. For this purpose, twelve natural criteria were chosen, and based on Saati’s table we assigned weights to them. Then, based on the mentioned twelve criteria, twelve suitability maps were generated. Finally, using mathematical overlaying, the layers were merged together and the final optimal pattern was introduced. The results of the present study indicated that the existing land-use situation is not in accordance with the optimal land use pattern and this could lead to irreparable environmental, economic and sociological damages. Thus, it is necessary to remind that planning authorities should think about controlling the growth of the city and consider some arrangements for urban development and management of the region.
