تأثير منابع غذايي آلي، شيميايي و تلفيقي به همراه كاربرد زئوليت بر برخي از صفات كمي و كيفي دو رقم سويا

Effect of organic, chemical, and integrated nutrition resources and zeolite application on some qualitative and quantitative traits of two soybean cultivars

سابقه و هدف: امروزه كشاورزي متداول سبب بروز مشكلات متعددي از قبيل آلوده شدن آب‌هاي زيرزميني، فرسايش خاك و كاهش كيفيت مواد‌غذائي شده است، از اين رو استفاده از روش‌هاي مديريتي جايگزين از قبيل كودهاي آلي و مديريت تغذيه تلفيقي به منظور توليد پايدار گياهان امري اجتناب ناپذير است. استفاده از كودهاي آلي (مانند كودهاي حيواني) و زئوليت با يهبود فراهمي مواد غذايي و خواص فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك موجب افزايش عملكرد محصول مي‌شود. با توجه به اهميت گياه سويا(Glycine max L.) اين مطالعه با هدف تأثير منابع تغذيه‌اي آلي، شيميايي و تلفيقي همراه با كاربرد زئوليت بر صفات كمي و كيفي دو رقم سويا انجام شد. مواد و روش‌ها: به منظور بررسي تأثير كودهاي شيميايي و زيستي و كاربرد زئوليت بر برخي صفات كمي و كيفي دو رقم سويا آزمايشي در سال‌هاي زراعي 1394 و 1395 در مزرعه‌اي واقع در الشتر به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. تركيب فاكتوريلي از دو رقم (M7 و M9)، پنج منبع كودي (100 درصد آلي(F1)، 100 درصد شيمياييF2) )،50 درصد آلي + 50 درصد شيميايي(F3) ،25 درصد آلي + 75 درصد شيميايي(F4) ، 75 درصد آلي + 25 درصد شيمياييF5))) و چهار مقدار زئوليت (صفر(Z1)،4(Z2)، 8 Z3) )و 12Z4)) تن در هكتار) به صورت تصادفي به كرت‌هاي آزمايشي اختصاص داده شدند. در سال اول و دوم به عنوان 100 درصد كود آلي به ترتيب 6/22 و 7/26 تن در هكتار كود گوسفندي و به عنوان 100 درصد كود شيميايي نيز به ترتيب 241 و 247 كيلوگرم در هكتار كود اوره به زمين داده شد. يافته‌ها: بيشترين عملكرد دانه رقم M7 در سال اول (2896 كيلوگرم در هكتار) و در سال دوم (2971 كيلوگرم در هكتار) تحت سيستم تغذيه تلفيقي 75 درصد آلي + 25درصد شيميايي همراه با مقادير بالاي زئوليت (12 تن در هكتار) و كمترين عملكرد دانه در هر دو رقم M7 و M9، در سيستم تغذيه‌اي شيميايي بدون مصرف زئوليت حاصل شد. بيشترين عملكرد روغن رقمM7 در تركيب تيماري 25درصد آلي + 75 درصد شيميايي و براي رقم M9 تيمار تلفيقي 50 درصد شيميايي+ 50 درصد آلي كه به ترتيب 6 و 12 تن زئوليت در هكتار دريافت كرده بودند به دست آمد، در حالي كه كمترين مقدارها در رقم M7و M9به ترتيب از بكارگيري تيمار100 درصد شيميايي و تيمار 50 درصد شيميايي+50 درصد شيميايي بدون كاربرد زئوليت حاصل شد.افزايش مقدار زئوليت از صفر تا 12 تن در هكتار در منابع تغذيه‌اي 100 درصد شيميايي، 25 درصد آلي + 75 درصد شيميايي و 75 درصد آلي + 25 درصد شيميايي موجب افزايش 55، 73 و 66 درصدي عملكرد دانه رقم M7 شد. بعلاوه، زئوليت موجب افزايش هم‌زمان عملكرد روغن و پروتئين در هر دو رقم سويا شد. نتيجه‌گيري: مديريت تغذيه‌اي تلفيقي (75 درصد آلي + 25درصد شيميايي) به همراه بيشتربن زئوليت كاربردي (12 تن در هكتار) را با توجه به كاهش مصرف كودهاي شيميائي و افزايش عملكرد كمي و كيفي در هر دو رقم، مي‌توان به عنوان يك روش مديريت تغذيه-اي مناسب به منظور توليد گياه سويا در اين منطقه معرفي نمود. همجنين رقم M7را با توجه به عملكرد بالاتر و خصوصيات كيفي مطلوب تر نسبت به رقم M9، مي‌توان آن را به عنوان رقم مناسب در اين منطقه معرفي كرد.

Nowadays, conventional farming has resulted in many negative foot prints such as groundwater Pollution, soil erosion, and decreasing food quality, therefor using alternative management methods, such as organic and integrated farming are necessary for crops sustainable production. Application of organic fertilizers (manure) and zeolite could improve crop yield by supplying nutrients and modifying soil physical, chemical, and biological properties. Due to the importance of soybean (Glycine max L.), this research was aimed to evaluate the effect of organic, chemical and integrated nutrient resources along with zeolte apllication on yield and quality traits of two soybean cultivares. Material and methods: To investigate the effect of chemical and biological fertilizers and application of zeolite on seme quantitive and quality traits of two soybean cultivars, a factorial experiment based on the randomized complete block design with three replications was conducted at a field which is located at Aleshtar in 2014 and 2015. The factors were consisted of two soybean cultivars (M7 and M9) and five fertilizer systems (100% organic fertilizer, 100% chemical fertilizer, 50% organic plus 50% chemical fertilizer, 25% organic plus 75% chemical fertilizer, 75% organic plus 25% chemical fertilizer) and four zeolite rates ( 0, 4, 8 and 12 tons ha-1). The rate for 100% manure was 22.6 and 26.7 ton ha-1 and for 100% chemical fertilizer was 241 and 247 kg N ha-1 in the first and second season, respectively. Results: The highest seed yield of M7 cultivar in the first year (2896 kg ha-1) and the second year (2971) was obtanid under integrated fertilizer systems of 75 organic manure+25%chemical fertilizer along with high zeolite rate (12 ton ha-1) and the lowest seed yield was achieved at chemical fertilizer without apllication of zeolite. 75% organic fertilizer + 25% urea with 12 ton zeolite ha-1and 50%, urea + 50% organic fertilizer with 6 ton zeolite ha-1 combinations led to the highest seed oil yield for M7 and M9 cultivars, respectively, while the lowest values in M7 and M9 cultivars were achieved at 100% urea fertilizer and 50%, urea + 50% organic fertilizer treatments without zeolite application (Z1), respectively. The increasing zeolite rate improved both qualitative and quantitative traits in two cultivars, as, increasing the zeolite from 0 to 12 ton ha-1 rose M7 seed yield by 55, 73 and 66% in F2, 100% urea, F4, 75% urea + 25% cattle manure and 75% cattle manure + 25% urea treatments, respectively. Also, adding zeolite amendment improved both oil and protein yield of cultivars. Conclusion: Since the integrated nutrition manegment of 75% organic manure+25% chemichal resulted in reduced chemical fertilizers as well as increased yield and quality of two cultivars, this tratments could be considered as asuitable nutrient manegment method for soybean production in this area. Also, due to higher yield and better qulitve properties of M7 cultivar than M9 cultivar, it would ne considered as a proper cultivar in this area.