بررسي تاثير فصل كاشت بر عملكرد و فنولوژي ارقام سيب‌زميني (.solanum tuberosum l) با استفاده از شاخص‌هاي نوري و حرارتي

The Investigation of Planting Season Effect on Yield and Phenology of Potato (Solanum tuberosum L.) Culivars Using Thermal Indices

به منظور ارزيابي تاثير فصل كاشت پاييزه و زمستانه بر عملكرد و فنولوژي ارقام سيب زميني به كمك شاخص هاي حرارتي در خوزستان، اين پژوهش به صورت آزمايش اسپليت پلات در زمان در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار به مدت بك سال زراعي (94-1393) اجرا شد. فاكتور اصلي شامل سه رقم سانته، ساوالان و جاويد و فاكتور فرعي دو فصل كاشت پاييزه و زمستانه بود. غده هاي بذري در كشت پاييزه در اواسط مهرماه و در كشت زمستانه در اواسط دي ماه 1393كشت شدند. برداشت غده ها در كشت پاييزه در اواسط اسفند و در كشت زمستانه در اواخر ارديبهشت ماه انجام گرفت. در كشت پاييزه مدت زمان مرحله رشد جوانه ها از كشت زمستانه (144/33 روز) كوتاه تر ولي مرحله حجيم شدن غده ها (25 روز) طولاني تر بود. درجه روز رشد دريافت شده، واحد هليو ترمال و شاخص فتوترمال در كشت پاييزه در مرحله رشد جوانه ها از كشت زمستانه (به ترتيب 117/41 درجه روز رشد، 1967 ساعت در درجه روز رشد و 9/29 درجه روز رشد در روز) بيشتر ولي در مرحله حجيم شدن غده ها (به ترتيب 537/58 درجه روز رشد، 4168/79 ساعت در درجه روز رشد و 10/42 درجه روز رشد در روز) كمتر بود. بالا بودن دما در مرحله حجيم شدن غده ها در كشت زمستانه سبب شد كه عملكرد، كارايي مصرف حرارت و كارايي مصرف واحد هليو ترمال در اين فصل كاشت در مقايسه با كشت پاييزه كاهش معني داري (به ترتيب 18/36، 34/95 و 31/58 درصد) را در سطح يك درصد نشان دهد. در هر دو فصل كاشت بيشترين عملكرد ، كارايي مصرف حرارت) و كارايي مصرف واحد هليو ترمال به رقم جاويد مربوط بود.

In order to evaluate the effect of autumn and winter planting on yield and phenology of potato cultivars using thermal indices an experiment was coducted in split plot in time based on a radomized compelet block design with three replications at Behbahan Agriculture Research Station in Khuzestan province, south of Iran in 2014 and 2015. Cultivar (Sante, Savalan and Javid) was considered as main plot and planting season (autumn and winter planting) as sub plot. In Autumn and winter planting seasons tubers were planted in early October and early December, respectively. Tubers were harvested in early March and mid May in autumn and winter planting seasons, respectively. The duration of sprout dvelopement in the autumn planting season was 14 days shorter than winter planting season, but tuber bulking duration was 25 days longer in the latter planting season. Futhermore, growing degree days, helio thermal unit and photo thermal index of sprout development stage in autumn planting season (117.41°C day, 1967°C day hour and 9.29°C day day-1, respectively) were greater than winter planting. However these agro-meteorologial indices at tuber bulking stage (537.58°C day, 4168.79°C day hour and 10.42°C day day-1, respectively) were smaller in winter planting. Yield, thermal use efficiency and helio thermal use efficiency were reduced (18.36, 34.95 and 31.58%, respectively) due to high temperatures encountered during tuber bulking stage in winter planting as compared with the autumn planting season. The highst yeild, thermal use efficiency and helio thermal use efficiency in both of planting seasons belonged to Javid cultivar.