اثر كاربرد كودهاي نيتروژن و پتاسيم و رژيم‌هاي آبياري بر صفات موثر بر عملكرد دانه كنجد (.sesamum indicum l)

The Effect of Using Nitrogen and Potassium Fertilizers and Irrigation Regimes on Grain Yield Related traits of Sesame (Sesamum indicum L

به منظور مطالعه صفات موثر بر عملكرد دانه كنجد در شرايط كاربرد تيمارهاي تغذيه اي و رژيم هاي آبياري، آزمايشي به صورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دانشگاه شاهد تهران در سال زراعي 1395-1394 انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل رژيم هاي آبياري آبياري كامل و قطع آبياري بر اساس كدهاي bbch 75 و 65، سه نوع كود نيتروژنه (نيتروكسين، اوره و تركيب نيتروكسين با 50 درصد اوره) و چهار سطح كود پتاسيم (عدم كوددهي به عنوان شاهد، محلول پاشي و كاربرد خاكي نانوكلات پتاسيم و كاربرد آبي دي اكسيد پتاسيم) بودند. بر اساس نتايج، اثر متقابل سه گانه آبياري در نيتروژن در پتاسيم بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبي، تعداد برگ، تعداد كپسول، تعداد دانه در كپسول و عملكرد دانه معني دار بود. بيشترين عملكرد دانه در آبياري تا 50 درصد دانه بندي (bbch 75) در عدم محلول پاشي پتاسيم و كود زيستي نيتروكسين با ميانگين 1340/5 كيلوگرم در هكتار به دست آمد كه افزايش حدود 35 درصدي در مقايسه با تيمار شاهد داشت. علاوه بر اين، عملكرد دانه با صفات قطر ساقه، وزن خشك بوته، تعداد كپسول، تعداد دانه در كپسول و وزن هزار دانه همبستگي مثبت و معني داري نشان داد. بين صفات مورفولوژيك همبستگي ضعيفي مشاهده شد. همچنين بين صفات مورفولوژيك و عملكردي همبستگي قابل توجه و معني دار آماري وجود نداشت. بر اساس نتايج رگرسيون گام به گام، حداكثر اختلاف عملكرد دانه را مي توان به تعداد كل كپسول، وزن هزار دانه و تعداد دانه در كپسول نسبت داد كه 98/8 درصد از تغييرات عملكرد دانه را توجيه مي كردند.

In order to study the grain yield attributes of sesame in the presence of nutritional treatments and different irrigation regimes, a factorial split-plot experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications in Shahed University of Tehran, Iran during 2015-2016. The treatments included irrigation regimes (full irrigation and irrigation up to 65 and 75 BBCH scales), three types of nitrogen fertilizers (nitroxin, urea, and the combination of nitroxin and 50% urea) and four levels of potassium fertilizer (non-fertilized as control, spraying and soil application of potassium nano-chelate and potassium dioxide). The triple interaction effect of irrigation × nitrogen × potassium was significant on plant height, the number of lateral branches, capsules, seeds per capsule, and grain yield. The highest grain yield was obtained from plants irrigated up to 50% of seed ripening (75 BBCH) in the absence of application of potassium and use of nitroxin with an average of 1340.5 kg ha-1 leading to 35% increase, compared to the control treatment. In addition, the grain yield was positively and significantly correlated with stem diameter, plant dry weight, number of capsules and seeds per capsule, and 1000-seed weight. A weak correlation was observed among the morphological traits. Further, there was no significant correlation between morphological and yield attributes. Based on the results of stepwise regression, the maximum grain yield difference was related to the total number of capsules, 1000-seed weight, and number of seeds per capsule, together explaining 98.8% of the grain yield changes