اثر رژيم‌هاي مختلف رطوبتي و سوپر جاذب زئوليت بر عملكرد و اجزاي عملكرد گياه بزرك

Effect of Different Moisture Regimes and Super-Adsorbent Zeolite on Yield and Yield Components of linseed

به منظور مطالعه اثر سوپر جاذب طبيعي زئوليت بر عملكرد و اجزاي عملكرد گياه بزرك تحت رژيم هاي مختلف رطوبتي، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه پژوهشي دانشگاه شهركرد در سال 1396 انجام شد. عامل اصلي در چهار رژيم رطوبتي شامل آبياري پس از 50 (شاهد)، 80، 130 و 180 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير كلاسa و عامل فرعي، در سه سطح ، عدم كاربرد زئوليت (شاهد)، 5 تن در هكتار و 10 تن در هكتار زئوليت بودند. نتايج نشان داد كه كاربرد زئوليت بر صفات شاخص سبزينگي، تعداد كپسول در بوته، تعداد دانه در كپسول، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت و در سطح احتمال يك درصد معني دار بود ولي بر وزن هكتوليتر معني دار نشد. رژيم هاي مختلف رطوبتي بر كليه صفات در سطح احتمال يك درصد معني دار بودند. اثر برهم كنش عامل ها بر تعداد كپسول در بوته در سطح احتمال يك درصد و بر شاخص سبزينگي در سطح احتمال پنج درصد معني دار بود. نتايج نشان داد با افزايش مقادير سوپرجاذب زئوليت، تحت تيمارهاي رژيم رطوبتي، همه صفات افزايش داشتند به طوري كه كاربرد 10 تن زئوليت در هكتار، بيشترين تاثير را بر رشد و عملكرد گياه بزرك در تمامي شرايط آبياري (آبياري معمول و يا تحت شرايط تنش خشكي) از خود نشان داد. بيشترين عملكرد دانه بزرك (1581كيلو گرم در هكتار) مربوط به كاربرد 10 تن زئوليت در هكتار و كمترين عملكرد دانه (1331 كيلو گرم در هكتار) مربوط به عدم كاربرد زئوليت بود.

In order to study the effect of natural zeolite superabsorbent on yield and yield components of linseed under different moisture regimes, a split plot experiment was conducted in a randomized complete block design with 3 replications at Research Farm of Shahrekord University, Shahrekord, Iran in 2017. The main factor in four moisture regimes included irrigation after 50 (control), 80, 130 and 180 mm evaporation from class A evaporation pan and sub factor, at three levels encompassed no application of zeolite (control), 5 tons zeolite per hectare and 10 tons zeolite per hectare. The results showed that the effect of application of zeolite on vegetation index, number of capsules per plant, number of seeds per capsule, 1000 seed weight, grain yield, biological yield and harvest index was significant at 1% probability level, but this factor had no significant effect on hectoliter weight. Effect of moisture regimes on all studied traits were significant at 1% probability level. The effect of interaction of factors was significant on the number of capsules per plant at the probability level of 1% and on the vegetation index at 5% probability level. With increasing of zeolite superabsorbent under moisture treatments, all studied traits were increased, while application of 10 tons of zeolite per hectare showed the most effect on the growth and yield of linseed in all irrigation conditions (normal irrigation and under drought stress conditions). The highest seed yield (1581 kg ha-1) of linseed was related to the application of 10 tons of zeolite per hectare and the lowest yield (1331 kg ha-1) was obtained at the zeolite – free conditions.