فواصل فضائي و زماني حريم در سكونتگاه‌هاي عشايري

انسان همواره در تعامل با محيط اجتماعي خود، مراتبي از حريم را با منظورهاي متفاوت، براي خود، افراد پيرامون خود و انجام فعاليت‌هايش در نظر مي‌گيرد. ايجاد حريم به به دو عنصر؛ معاني ذهني كه ايجاد حريم را حكم مي‌كنند و دوم، امكانات موجود فرد وابسته است. حريم، ديده نشدن، شنيده نشدن، بوئيده نشدن و در دسترس قرار نداشتن چيزهائيست كه با رعايت فواصل فضائي و زماني در محيط زندگي افراد عينيت مي‌يايند. مسئله اصلي اين تحقيق، كنكاش در مورد ماهيت حريم در محيط‌هاي مسكوني است و هدف آن فهم دلايل و منشاء شكل گيري حريم در محيط‌هاي مسكوني مي‌باشد. اهميت و ضرورت اين تحقيق را مي توان در يك تعريف از خانه بدين صورت ارائه نمود، كه خانه مركز فعاليت هاي روزمره انسان هستند، كه اين فعاليت‌ها با حرايمي از يكديگر روي مي‌دهند. لذا ضرورت دارد كه ماهيت اين حرايم مورد بررسي قرار گيرد، كه همين تعريف، اعتبار بيروني تحقيق را در جهت بازتعريف مناسب اين حرايم در طراحي محيط هاي مسكوني شاخص مي نمايد. پژوهش پيش رو كه بر مبناي مشاهده و توصيف محيط انسانساخت قرار گرفته است، با استدلال منطقي به خصوصيات انواع حريم، منشأ و نحوه نمايش آن در محيط زندگي انسان مي‌پردازد، كه با مصداق‌هاي عيني از محيط سكونت ايل قشقائي آراسته شده است. يافته‌هاي اين پژوهش، نشان مي‌دهند كه معاني ذهني كه بر ايجاد حريم در محيط‌هاي مسكوني مطالعه موردي حكمفرما هستند، از «جايگاه اجتماعي» و «موقعيت افراد و فعاليت‌هاي خانوار» تأثير مي‌پذيرند، و امكاناتي كه در محيط براي تأمين حريم به كار گرفته مي‌شود، خصوصيات فضائي و زماني محيط انسان‌ساخت هستند. خصوصيات فضائي، وجوهي همچون«فاصله فضائي» و «جلو / عقب» را در محيط كالبدي براي تأمين حريم بدست مي‌دهد، و خصوصيات زماني، وجوهي مانند «فاصله زماني» و «توالي زماني قرارگاه‌ها» را به كار مي‌گيرد، كه ريشه در رعايت فواصل بويائي، شنوائي و بينائي محرميت در فرهنگ دارد. نتايج اين پژوهش، به فهم چگونگي شكل‌گيري سكونت‌گاه‌هاي انساني و چگونگي استفاده انسان از قابليت‌هاي محيط پيرامون براي تعامل با محيط اجتماعي خود كمك مي‌نمايد.

Human always in interaction with their social environment, have consider some degree of privacy with different purposes, for themselves, the people around them and carry out their activities. Creating privacy depends on two elements; subjective meanings that ruling the creation of privacy, and the second sentence are person available facilities. Privacy is not seen, heard, smelled and availability of things that find objectivity with respect to spatial and temporal distances in the living environment. The main issue of this research is to inquire about the nature of privacy in residential areas, and its purpose is to understand the reasons for the formation of privacy in residential areas. The significance and necessity of this research can be expressed in a definition of the dwelling in such a way that the dwelling is the center of everyday human activities, which these activities are separated from each other by privacies. Therefore, it is necessary to examine the nature of these privacies, which defines the external credibility of the research in order to redefine this feature in the design of residential environments. The present research has been based on the observation and description of manmade environment, with reasons argues to the characteristics of privacy types, its origins and how it deals with the physical environment, which is adorned with objective evidence of Qashqai tribe living environment. The findings of this study show that the subjective meanings ruling on the creation of privacy in case study residential environments are affected by things such as "social situation" and "family social status", and facilities that are used in the environment to ensure privacy, are spatial and temporal characteristics in man-made environments. Spatial characteristics with aspects such as "spatial distance" and "forward / backward" afford privacy in the physical environment, and temporal characteristics get the aspects such as "temporal distance" and " temporal sequence of settings", that have rooted in respect smelling, hearing and visual distances in different cultures. The results of this research help to understand how human use of the environment affordances for interaction with their social environment.