بررسي تغييرات هدايت هيدروليكي اشباع در توزيع‌هاي مختلف اندازه خاكدانه در خاك كشاورزي

هدايت هيدروليكي اشباع يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي فيزيكي خاك است كه نقشي عمده در رفتار هيدرولوژيكي خاك دارد. اين ويژگي عمدتاً تحت تأثير خصوصيات ساختماني خاك قرار مي‌گيرد. توزيع اندازه خاكدانه يكي از معيارهاي مهم براي توصيف خصوصيات ساختماني خاك است كه بر Ks تأثير مي‌گذارد. در اين پژوهش تغييرات Ks در توزيع‌هاي مختلف اندازه خاكدانه در يك نمونه خاك كشاورزي بررسي شد. آزمايش در هشت توزيع مختلف اندازه خاكدانه با ميانگين وزني قطر خاكدانه يكسان (9/4 ميلي‌متر) كه شامل درصدهاي مختلف اندازه خاكدانه (كمتر از 2، 2 تا 4، 4 تا 8 و 8 تا 11 ميلي‌متر) بود، انجام گرفت. مقدار Ks به‌همراه ساير ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك در توزيع‌هاي مختلف اندازه خاكدانه تعيين شد. نتايج نشان داد كه تفاوتي معني‌دار بين توزيع‌هاي مختلف اندازه خاكدانه از نظر Ks و نيز فراواني ذرات معدني، تخلخل، پايداري خاكدانه، هدايت الكتريكي، ماده آلي و كربنات كلسيم وجود دارد. مقدار Ks و رس در توزيع‌هاي داراي درصد بالايي از خاكدانه‌هاي درشت (4 تا 8 و 8 تا 11 ميلي‌متر)، بالاتر بود. ‌همبستگي مثبت معني‌دار بين Ks و رس، پايداري خاكدانه، هدايت الكتريكي مشاهده شد، درحالي‌كه شن ‌همبستگي منفي نشان داد با اين حال ‌همبستگي آن با سيلت، تخلخل و ماده آلي معني­دار نبود. تجزيه رگرسيون خطي چندگانه نشان داد كه رس و پايداري خاكدانه دو ويژگي مهم تعيين كننده مقدار Ks در توزيع‌هاي مختلف اندازه خاكدانه هستند (01/0, P<80/0=2R). پايداري خاكدانه به‌عنوان شاخصي مهم براي ارزيابي تغييرات Ks در توزيع‌هاي اندازه خاكدانه بود.