پديد آورندگان :
محمديان، محمد دانشگاه فردوسي مشهد , آستارايي، عليرضا دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , لكزيان، امير دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , لكزيان، امير دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , امامي، حجت دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , كاوسي، مسعود سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات برنج كشور، رشت، ايران
كليدواژه :
باكتري‌هاي آزادزي , برنج , جايگذاري كود , كارايي مصرف نيتروژن
چكيده فارسي :
استفاده از كود نيتروژن نقش مهمي در افزايش توليد انواع محصولات كشاورزي در سراسر جهان دارد. به منظور دستيابي به رهيافتي مؤثر در ارتقاي كارايي مصرف كود نيتروژن برنج (رقم شيرودي)، آزمايشي در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با 13 تيمار و سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي معاونت مؤسسه تحقيقات برنج كشور در مازندران (آمل) در سالهاي 1394 و 1395 اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي عبارت بودند از: بدون مصرف نيتروژن (شاهد) (N0)، مصرف تقسيطي 115 كيلوگرم نيتروژن در هكتار (N1)، مصرف 115 و 57/5 كيلوگرم نيتروژن در هكتار كود اوره با پوشش گوگردي (SCU) (به ترتيب N2 و N3)، مصرف 115 و 57/5 كيلوگرم نيتروژن در هكتار كود اوره سوپرگرانوله (به ترتيب N4 و N5)، مصرف 115 و 57/5 كيلوگرم نيتروژن در هكتار كود سولفات آمونيوم (به ترتيب N6 و N7)، مصرف نانو كود نيتروژن+ 50 درصد نيتروژن كود اوره توصيه شده (N8)، استفاده از باكتري‌هاي آزوسپيريليوم، ازتوباكتر و آزوسپيريليوم + ازتوباكتر (به ترتيب N9، N10 و N11) و مصرف كود طبق عرف زارع (115 كيلوگرم نيتروژن در هكتار از منبع اوره تماماً قبل از نشاكاري) (N12). نتايج آزمايش نشان داد كه اثر تيمارهاي كودي روي عملكرد دانه، ماده خشك، شاخص برداشت، محتواي نيتروژن دانه و كاه، ميزان كل جذب نيتروژن، شاخص برداشت نيتروژن و انواع كارايي‌هاي مصرف كود نيتروژن، اثر معنيداري داشتند. بيشترين عملكرد دانه (7869 كيلوگرم در هكتار) از تيمار 115 كيلوگرم در هكتار نيتروژن از منبع سولفات آمونيوم (N6) بهدست آمد. بيشترين مقدار بهره‌وري نسبي (136/2 كيلوگرم بر كيلوگرم)، كارايي زراعي (38/1 كيلوگرم بر كيلوگرم)، كارايي بازيافت (90/8 درصد)، كارايي فيزيولوژيكي (42 كيلوگرم بر كيلوگرم) و كارايي داخلي نيتروژن (54/2 كيلوگرم بر كيلوگرم) از تيمار 57/5 كيلوگرم نيتروژن در هكتار كود اوره سوپرگرانوله (N5) به دست آمد. نتايج نشان داد كه جايگذاري عمقي كود اوره سوپرگرانوله به دليل افزايش ميزان جذب نيتروژن باعث كاهش تلفات كود نيتروژن شده و مزيت نسبي بيشتري نسبت به ساير منابع كود نيتروژن در زراعت برنج دارد.
چكيده لاتين :
The application of nitrogen fertilizer has played a key role in enhancing agricultural productivity worldwide. To investigate an effective approach for enhancing nitrogen use efficiency in rice, a field experiment was conducted using randomized complete block design with 13 treatments and three replications on cv. Shiroudi, a high yielding rice cultivar, in Rice Research Institute of Iran (Amol) in 2015 and 2016 cropping seasons. Treatments were included: N0: Without N fertilizer (Control), N1: split application of 115 kg.ha-1, (N2, N3), (N4, N5) and (N6, N7) application of 115 and 57.5 kg.ha-1 N from Sulfur Coated Urea (SCU), Urea Super Granule (USG) and Ammonium Sulfate (AS) sources, respectively. Nitrogen nanofertilizer+ 50% of recommended N fertilizer (N8), application of Azospirillium, Azotobacter and Azospirillium + Azotobacter (N9, N10 and N11), farmers nitrogen fertilizer practice (115 kg.ha-1 from source of urea) (N12). Results showed that the effect of nitrogen fertilizer treatments on grain yield, dry matter, harvest index, grain and straw N content, total N uptake, N harvest index and all N use efficiency indices were significant. The highest grain yield (7869 kg.ha-1)
obtained from N6 (115 kg.ha-1 N from the source of ammonium solfate). The highest partial factor productivity of nitrogen; PFP (136.2 kg.kg-1), agronomic efficiency; AEN (38.1 kg.kg-1), nitrogen recovery; REN (90.8 %), physiological efficiency; PEN (42 kg.kg-1) and internal efficiency; IEN (54.2 kg.kg-1) obtained from N5 (USG) treatment. Considering the results of this experiment, it can be concluded that the deep placement of USG fertilizer has relative advantage in comparison with other N fertilizer sources, because it enhanced N uptake and may led to reduced N losses in rice production.
