تاثير پراكنش افقي شهر تهران بر زمينهاي كشاورزي پيرامون

The Impact of Urban Sprawl Distribution on Agricultural Land in Tehran

زمينه و هدف: اگر توسعه پايدارشهري را كارآمدي اقتصادي، عدالت اجتماعي و حفظ محيط ­زيست بدانيم يكي از پيش ­شرط ­هاي مهم تحقق آن، بهينه­ سازي انواع بهره ­گيري از زمين شهري است كه در غير اين صورت شهرها دچار پديده گسترش افقي و يا گسترش بي­رويه مي­ شوند. تاكنون مدل­ هاي مختلفي براي شناخت شكل شهر و سنجش ميزان پراكنش آن ارايه شده است. روش بررسي: اين تحقيق سعي بر آن دارد تا از طريق مدل ­هاي مختلف مانند تحليل زماني تراكم شهري، روش توزيع چاركي، درجه توزيع متعادل، درجه تجمع و مدل هلدرن، ميزان گسترش افقي شهر تهران را در دهه ­هاي مختلف مورد محاسبه و تاثير آن را بر زمين­ هاي كشاورزي اطراف مورد بررسي قرار دهد. يافته ها: نتايج حاصل از اين نوع تحقيق نشان مي­دهد كه شكل كلان ­شهر تهران از فشردگي و رشد آرام به سمت گسترش افقي بي­ رويه و رشد سريع و بي برنامه تغيير پيدا كرده است. در ادامه با استفاده از تصاوير ماهواره­اي سال­ هاي 1357 و 1385 ه.ش كه از سازمان فضايي ايران گرفته شده ­اند جهت بررسي ميزان تغيير كاربري ­ها و به ويژه كم و كيف تغيير كاربري كشاورزي به كاربري هاي شهري از نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. اين تصاوير با استفاده ار روش پردازش بصري يا تفسير چشمي به نقشه هايي تبديل شده ­اند كه در پايان با استفاده از روش تلفيقي و روي هم گذاري دو نقشه به دست آمده و محاسبات انجام شده، چگونگي تغييرات كاربري­ ها در طي اين دو دوره (28 ساله) بررسي شده است. بحث و نتيجه گيري: نتايج تتحقيقات در اين بخش حاكي از اين مساله است كه از كل زمين­ هاي كشاورزي موجود در محدود مورد مطالعه در سال 1357حدود 38952 هكتار مي باشد كه نيمي از آن در دوره 28 ساله 57-79 از بين رفته و به طور مستقيم يا غير مستقيم در اثر توسعه ­شهري كاهش يافته اند و به 19/4 هزار هكتار در سال 1385 رسيده است. چنان­چه رشد و توسعه شهر به صورت پراكنش افقي بي­رويه ادامه پيدا كند همين مقدار زمين در توسعه آتي شهر از بين خواهد رفت.

Background and purpose: If sustainable urban development is considered as economic efficiency, social equality and environment protection, one major perquisite for its realization is optimization of urban land uses; otherwise the cities would suffer from sprawl or uncontrolled expansion. Various models have been proposed for understanding the city shape and its scattering measurement. Material and Methods: This work aims at calculating Tehran urban sprawl in various decades using different models including temporal analysis of urban density, quartile distribution, degree-balanced distribution, degree of aggregation and Holdern model, and its impact examines on nearby farms. Results: Findings of this work show that Tehran is shifting from concentration and gradual growth to excessive urban sprawl and rapid and uncontrolled growth. In The following, using satellite images of the years 1357 and 1385 we examines the rate of change of land use especially the quality and quantity of changes of farmland to urban uses with using ArcGIS software. The image has converted to maps through visual processing or visual interpretation. At the end with map have obtained with using compilation and synthesis method that can show to how land use changes during the period (28 years). Discussion and Conclusions: The results of research in this section indicate that the total agricultural land in study area in 1979 was about 38952 hectares that Half of which have been eliminated in the course of 28 years 1996- 2006 and have decreased directly or indirectly through urban development and reached 19.4 thousand hectares in 2006. If the growth and development of the city continues as sprawl distribution. The same amount of land will be destroyed in the future development.