كليدواژه :
بافت خاك , اسيديته , هدايت الكتريكي , مرتع , كاربري اراضي
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: تخريب اراضي ناشي از تغيير كاربري در مناطق خشك و نيمه خشك، كاربري پايدار اراضي را با تهديد جدي مواجه كرده است. اين تحقيق به منظور بررسي اثر تغيير كاربري اراضي مرتعي به كشاورزي بر روي خصوصيات فيزيكي - شيميايي خاك در منطقه گنبد همدان انجام شد.
روش بررسي: با توجه به نوع تغيير كاربري اراضي از هر كاربري 6 نمونه خاك از لايه سطحي خاك تهيه شد. پس از برداشت نمونه هاي خاك و آماده سازي نمونه ها، برخي خصوصيات فيزيكي - شيميايي خاك شامل اسيديته، هدايت الكتريكي، سيلت، رس، شن، ازت، پتاسيم، سديم، ماده آلي، كلسيم و منيزيم اندازه گيري شدند. در اين تحقيق، بافت خاك به روش هيدرومتري بايكاس، اسيديته و هدايت الكتريكي به ترتيب با دستگاه هاي pH متر و EC متر، ماده آلي به روش والكلي - بلك، كلسيم و منيزيم به روش تيتراسيون، سديم و پتاسيم با استفاده از فلم فوتومتر و ازت به روش كجلدال اندازه گيري شدند.
يافته ها: پس از انجام تجزيه و تحليل هاي آماري مشخص شد كه تغيير كاربري اراضي مرتعي به كشاورزي موجب كاهش معني دار اسيديته و پتاسيم در سطح 5 درصد و ماده آلي در سطح 1 درصد شده است. مقدار ميانگين ازت در كاربري كشاورزي 0/18 درصد و در كاربري مرتعي 0/09 درصد مي باشد (0/01>p). در مقادير اجزاي بافت خاك، هدايت الكتريكي، سديم و كلسيم و منيزيم با تغيير كاربري اراضي اختلاف معني داري مشاهده نشد. البته مقادير سيلت، سديم، كلسيم و منيزيم در كاربري مرتعي بيش‌تر از كاربري اراضي مرتعي تبديل شده به كشاورزي مي باشد.
بحث و نتيجه گيري: تغيير كاربري اراضي سبب ايجاد تغيير در خصوصيات شيميايي و فيزيكي خاك مي گردد. يكي از تغييرات ايجاد شده، فرسايش انتخابي خاك و تغيير بافت خاك بوده است. لذا ضرورت توجه و اهميت بيش‌تر در تغيير كابري و تدوين برنامه هاي مديريتي كاربري اراضي و اصلاح كاربري با توجه به قابليت هاي منطقه مورد مطالعه احساس مي گردد.
چكيده لاتين :
Background and Objective: Destruction of land due to land use change in arid and semi-arid areas has endangered sustainable land use. This research was carried out to investigate the effect of rangeland use change to agriculture and study the physical-chemical properties of soil in Gonbad area of Hamedan province.
Method: In this study, 6 soil samples were prepared from soil surface according to the type of land use change. After removing soil samples and preparing samples, some physicochemical properties of soil including Acidity, Electrical Conductivity, Silt, Clay, Gravel, Nitrogen, Potassium, Sodium, Organic Matter, Calcium and Magnesium were measured. In this research, Soil Texture was determined by hydrometric boiling, Acidity and Electrical Conductivity, using pH meter and EC meter, Organic Oatter using Walkley-Black, Calcium and Magnesium by titration, Sodium and Potassium using flame photometer and Nitrogen were measured by Kjeldahl method.
Findings: After analyzing, it was determined that the change in the use of rangeland to agriculture caused a significant decrease in Acidity and Potassium at 5% and Organic Matter at 1% level. Average Nitrogen content in agricultural was 0.18% and in rangeland was 0.9% (p<0.01). There was no significant difference in Soil Texture components, Electrical Conductivity, Sodium, Calcium and Magnesium with land use change. The amounts of Silt, Sodium, Calcium and Magnesium in rangelands were more than agriculture area.
Discussion and Conclusion: The results of this study showed that the land use change causes changes in the chemical and physical properties of the soil. One of the most important changes was soil texture alteration caused by selective soil erosion.The results of this research showed the necessity of paying more attention to the development of land management and land use planning programs according to the capabilities of the studied area.
