بررسي منشا آلودگي به آرسنيك در خاك و محصولات كشاورزي توابع شهرستان هشترود، استان آذربايجان‌شرقي

Investigation the origin of Arsenic contamination in soil and ricultural products of Hashtrood city, East Azarbaijan Province

زمينه و هدف: غلظت آرسنيك در خاك‌ و آب مي‌تواند در اثر‌ فرايندهاي طبيعي مانند رسوب خاكسترهاي آتشفشاني، معدن‌كاوي، تخليه‌هاي زمين گرمايي ،اكسايش و انحلال كاني‌ها افزايش يابد. همچنين كاربرد علف‌كش‌ها و كودهاي حيواني در كشاورزي مي‌تواند باعث افزايش غلظت آرسنيك محيط شود. در منطقه هشترود واقع در استان آذربايجان شرقي، شواهد مربوط به آلودگي آرسنيك گزارش شده است كه احتمال دارد به علت آب، خاك و محصولات زراعي آلوده به آرسنيك باشد. هدف پژوهش حاضر شناسايي ميزان آلودگي منابع آب، خاك و محصولات زراعي منطقه به آرسنيك مي باشد روش بررسي : نمونه ­برداري از منابع آب­ هاي سطحي، خاك، و گياهان كشت شده در منطقه در چهار فصل صورت گرفت و غلظت آرسنيك در نمونه ها تعيين شد. يافته ها: نتايج تجزيه نمونه هاي آب نشان داد كه ميانگين غلظت آرسنيك، 0/341 ميلي گرم در ليتر و ميانگين غلظت آرسنيك در خاك 127/95 ميلي گرم در كيلو گرم و غلظت آرسنيك در محصولات كشاورزي از حد مجاز 1ميلي گرم در كيلوگرم كمتر مي باشد. بحث و نتيجه گيري: نتايج بدست آمده از مقايسه غلظت آرسنيك در نمونه‌ها با مقادير استاندارد، بيانگر آلودگي آب­ و خاك منطقه به آرسنيك است كه در بيشتر نمونه­ ها بالاتر از حد استاندارد مي باشد. پايين بودن غلظت آرسنيك در گياهان منطقه مي تواند به علت قليايي بودن خاك و بالا بودن ميزان رس باشد. آرسنيك در اين نوع خاك حلاليت پاييني داشته و بر روي ذرات رس خاك جذب مي گردد و گياهان كشت شده در اين خاك ها، براحتي توانايي جذب اين عنصر را از خاك ندارند.

Background and Objective: Arsenic concentrations in soil and water can be increased by natural processes such as sedimentation of volcanic ash, mining, geothermal debris, oxidation and dissolution of minerals. Also, application of herbicides and animal fertilizers in agriculture can increase the concentration of arsenic in the environment. In the Hashtrood area of East Azarbaijan province, evidence of arsenic contamination has been reported, possibly due to arsenic contaminated water, soil and crops. The purpose of this study was to identify the amount of pollution of water resources, soil and crops in the region to arsenic Method: Sampling of surface water resources, soil, and plants cultivated in the area in four seasons and the concentration of arsenic was determined in samples. Findings: Analysis of water samples showed the average concentration of arsenic 0.341 mg/lit. The mean concentration of arsenic in the soil in the area is 127.95 mg/kg. The concentration of arsenic is less than permissible 1mg/kg in agricultural products in both regions. Discussion and Conclusions: The results of the comparison samples with standard values represent water and soil arsenic contamination in this area which in the most samples is higher than the standard. The low concentration of arsenic in the plants in the area can be due to the alkalinity of the soil and high clay content. Arsenic has a low solubility in this type of soil and is absorbed on soil clay particles and plants grown on these soils cannot easy to absorb arsenic from the soil.