بررسي ويژگي‌هاي كالبدي- محيطي و سياست‌هاي تأمين مسكن موقت در ايران از منظر التيام و انطباق با پيامدهاي ضربه رواني سانحه

به‌دنبال سوانح، بخش زيادي از جامعه دچار تروما (ضربه رواني) مي‌شوند. در شرايط پساسانحه، احتمال نابودي ساختارهاي فردي-اجتماعي بازمانده و پيچيده‌تر شدن مشكلات به‌واسطه رويكرد، سياست­ها و مداخلات مرتبط با تأمين مسكن موقت، زياد است. تحقيق حاضر بر مبناي تحليل و رتبه ­بندي ويژگي­هاي مورد انتظار از مسكن و سرپناه موقت، در چارچوب رويكرد علمي مراقبت آگاهانه از ضربه رواني سانحه و با رويكرد كاهش استرس­هاي محيطي، بهعنوان نقطه شروعي براي بازتواني روحي- رواني، در ايران انجام شده است. ماهيت پژوهش پس­رويدادي و از روش­هاي تحقيق تحليل محتوا، دلفي و تحليل سلسله‌مراتبي گروهي استفاده شده است. به‌دليل فقدان غناي نظري از شاخص­هاي مؤثر بر التيام و تطبيق­پذيري رواني در مسكن موقت در ايران، در كنار مطالعات پيشينه­اي، مصاحبه عميق با متخصصين و صاحب­نظران اين زمينه انجام و كدهاي و زيركدهاي مرتبط استخراج شدند. سپس بهمنظور تدوين چارچوب نظري، در دور دوم دلفي از بين شاخص­هاي استخراج شده، معيارهاي مؤثر انتخاب و ساختار سلسلهمراتبي تحقيق شامل پنج معيار (بهبوددهندگي، قابليت محيطي، كنترل، انسجام و محركها) و 26 زيرمعيار و دو گزينه رايج مسكن موقت در ايران (تدريجي و پيشساخته) شكل گرفت. در دور سوم، تحليل سلسلهمراتبي گروهي با مشاركت متخصصين با سؤالاتي بهشكل مقايسه زوجي با طيف پنج­تايي انجام شد. براساس يافته­ هاي تحقيق بهترتيب نقش معيارهاي بهبوددهندگي، حذف محركها، قابليت محيطي، كنترل و انسجام در كاهش استرس­هاي محيطي مژثر ميباشد. مهمترين زيرمعيارهاي مؤثر بر التيام و تطبيق ­پذيري رواني بازماندگان در مسكن موقت نيز امنيت، ابعاد و ويژگي­هاي كالبدي، حذف فاكتورهاي خطر، قابليت كنترل حريم در فضاها، انعطاف­پذيري فضا و طرح، ثبات و پايداري مسكن، محركهاي كالبدي- محيطي، فاصله مناسب بين مساكن موقت، قابليت مداخله در مسكن، كنترل بر فضا و سازماندهي فضايي به شكل پيش‌بيني ­پذير ميباشند. براين اساس سياست تأمين مسكن تدريجي در مرحله اسكان موقت، در چارچوب رويكرد علمي مورد نظر، به دليل ويژگي­هاي ايمني كالبدي- احساسي، انتخاب و كنترل، و تقويت همكاري و مشاركت، بر اطمينان مجدد، توانمندسازي، انسجام رواني و در نتيجه كاهش ضربه رواني بازماندگان، مؤثرتر از مسكن پيشساخته ارزيابي شده است.

اين مقاله فاقد چكيده لاتين است.