تأثير آبياري، متانول و اسيد هيوميك بر صفات فيزيولوژيك، عملكرد و راندمان مصرف آب كاسني

Effects of Water Deficit Stress, Methanol and Humic Acid on Physiological Traits, Yield, and Water Use Efficiency of Chicory

به منظور بررسي تأثير محلول‌پاشي متانول و اسيد هيوميك بر صفات فيزيولوژيك، عملكرد و راندمان مصرف آب در گياه دارويي كاسني تحت شرايط تنش خشكي، آزمايشي به صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي‌ كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامي واحد بيرجند در سال 1394 انجام گرفت. آبياري در سه سطح (آبياري پس از 70، 140 و 210 ميلي‌متر تبخير تجمعي از تشتك تبخير) به عنوان فاكتور اصلي و محلول‌پاشي با متانول در دو سطح (صفر و 21 درصد حجمي) و كاربرد اسيد هيوميك با دو سطح (صفر و 10 ليتر در هكتار) به عنوان فاكتورهاي فرعي بودند. صفات مورد مطالعه شامل عدد كلروفيل‌متر، هدايت روزنه‌اي، محتواي نسبي آب برگ، عملكردهاي خشك ريشه، ساقه و برگ، عملكرد خشك كل، نسبت ريشه به ساقه و برگ، راندمان مصرف آب ريشه، ساقه و برگ و كل بودند. نتايج نشان داد كه تنش كم‌آبي موجب كاهش تمامي صفات فيزيولوژيك و عملكردي (به‌جز نسبت ريشه به ساقه و برگ) و افزايش كارايي مصرف آب شد. محلول‌پاشي متانول تمامي صفات (به‌جز عملكرد و راندمان مصرف آب ريشه) را افزايش داد اما موجب كاهش نسبت ريشه به اندام‌هاي هوايي شد. مصرف هيوميك اسيد موجب افزايش تمامي صفات (به‌جز نسبت ريشه به اندام‌هاي هوايي) شد. به طور كلي بر اساس نتايج اين پژوهش و با در نظر گرفتن كارايي مصرف آب به نظر مي‌رسد تيمار آبياري پس از 140 ميلي‌متر تبخير از تشتك و محلول‌پاشي متانول وكاربرد هيوميك اسيد مي‌تواند براي دستيابي به عملكرد قابل قبول گياه كاسني در منطقه بيرجند مناسب باشد.

In order to study the effects of methanol and humic acid on physiological traits, yield, and water use efficiency in chicory under drought stress conditions, a split factorial layout based on a randomized complete block design has been conducted with three replications in a field of Islamic Azad University, Birjand Branch at 2015, with three irrigation levels (irrigation after 70, 140, and 210 mm cumulative evaporation) as main plots and methanol spraying at two levels (zero and 21 percentage volume) and humic acid with two levels (zero and 10 L.ha-1) as sub plots. The studied traits include chlorophyll index, stomatal conductance, leaf relative water content, dry weight of root, stem, and leaf, dry yield of total, root to stem and leaf ratio, water use efficiency of root, stem and leaf and total. Results show that water defficit stress has reduced all physiological and yield traits (except root to stem and leaf ratio), increasing water use efficiency of chicory. Also, foliar spraying of methanol raises all traits (with the exception of yield and water use efficiency of root). The application of 10 L.ha-1 humic acid increases all traits (except for the ratio of root to air organs). The highest dry matter production (710.7 g.m-2) belongs to irrigation after 70 mm evaporation from the pan and application of 10 L.ha-1 of humic acid, whereas the highest water use efficiency for dry matter production (0.99 kg.m -3) is obtained from treatment of irrigation after 140 mm evaporation from the pan and application of 10 L.ha-1 of humic acid. In general, based on the results, irrigation treatment after 140 mm evaporation from the pan and humic acid at 10 liters per ha can be used to achieve an acceptable chicory yield along with water economy in Birjand region.