تنوع زيستي گياهي تحت تأثير موقعيت شيب كاتنا در راشستان هاي اسالم- گيلان

Plant Biodiversity under Impact of Slope Position in Managed and Unmanaged Beech Forest of Asalem-Gilan

پژوهش حاضر با هدف مقايسه تركيب و تنوع گونه ­اي پوشش گياهي در طول كاتنا، در دو توده ­ي مديريت شده و مديريت نشده راش جنگل اسالم انجام شد. براي هر يك از توده­ ها سه ساختار كاتنا V شكل در نظر گرفته شد. سپس در امتداد هر كاتنا و در موقعيت شيب ­ها (قله، شانه، پشتي، پاي و پنجه شيب) ، قطعات نمونه 400 متر مربعي با حداقل فاصله به ­صورت انتخابي براي بررسي وضعيت تراكم و تنوع گونه ­هاي درختي و درون هر يك از آن­ها نيز زير قطعه نمونه ­هاي چهار متر مربعي براي مطالعه تركيب و تنوع زادآوري و پوشش علفي پياده شد. جهت تحليل شاخص­ هاي تنوع، غنا و يكنواختي از شاخص­ هاي سيمپسون، مارگالف و كامارگو استفاده شد. نتايج نشان داد گونه راش بالاترين درصد تاج پوشش و بيشترين تراكم زادآوري را دارد. اثر موقعيت شيب بر شاخص تنوع سيمپسون و يكنواختي كامارگو در گونه ­هاي درختي و همچنين تنوع سيمپسون و غناي مارگالف در گونه­ هاي علفي معني­ دار بود ولي در مورد زادآوري هيچ يك از شاخص ­ها معني­ دار نشد. گونه­ هاي Dryopteris filix-mass L. وAsperula odorata L. بالاترين فراواني را به ­ترتيب در توده ­هاي مديريت شده و نشده دارا بودند. با توجه به اين­كه فرم غالب زمين در رويشگاه­ هاي جنگلي شمال كشور به ­صورت افت و خيزهاي متوالي (كاتنا) مي ­باشد، بنابراين لازم است اجراي برنامه­ هاي جنگل­ شناسي (حفاظت، احيا، توسعه و بهره­ برداري) با توجه ويژه به مديريت كاتنا صورت گيرد.

This study was carried out in managed and unmanaged Fagus orientalis L. (beech) stands in the Asalem beech forest in order to compare the composition and diversity of plant species. Three V-shaped catena landforms were selected for each stand. Then, large quadrats, 400 m2 area, with selective method and within each of them, small quadrats, 4 m2 area, were established along each catena and slope position (summit, shoulder, backslope, footslope, topeslope) to study the density and species diversity of trees, composition and species diversity of regeneration and herbaceous species, respectively. Simpson, Margalef and Camargo indices were employed for diversity, richness and evenness analysis. The result showed that beech had the highest crown cover and regeneration density. Slope position analysis showed that significant differences in Simpson diversity and Camargo's evenness indices in trees and Simpson diversity and Margalef richness in herbs. There was no significant difference between indices regarding to regeneration. Dryopteris filix-mass L. and Asperula odorata L. exposed the highest frequency in managed and unmanaged stands, respectively. Considering the dominant form of land in north forest habitats of Iran is catena landform; it is necessary to implement silviculture's plans (protection, restoration, development and utilization) with particular attention to catena management.