بررسي تأثير عوامل فيزيوگرافي بر تنوع زيستي گونه هاي گياهي در جنگل هاي زاگرس مياني (مطالعه موردي: غرب ايران، جنگل آموزشي تحقيقي دانشگاه رازي كرمانشاه)

Effect of Physiographic Factors on Plant Biodiversity in the Central Zagros Forests Case Study: Educational Forest of Razi University of Kermanshah

براي دستيابي به توسعـه گياهي پايدار و حفاظت از بوم‌سازگان‌هاي طبيعي، بررسي تاثير شرايط بوم‌شناختي از جمله عوامل فيزيوگرافي و نقش آن­ها در تنوع گونه­ اي ضروري است. هدف از اين تحقيق بررسي تاثير عوامل فيزيوگرافي (ارتفاع از سطح دريا و جهات جغرافيايي) بر تنوع زيستي گونه ­هاي گياهي در جنگل­هاي زاگرس مياني مي باشد. براي انجام اين تحقيق جنگل آموزشي- پژوهشي دانشگاه رازي در حد فاصل شهرستان‌هاي كرند غرب و سرپل ذهاب استان كرمانشاه انتخاب شد. منطقه مورد مطالعه از نظر ارتفاع از سطح دريا به سه طبقه ارتفاعي كمتر از 1000 متر،1000 تا 1500 متر و بيشتر از 1500 متر تقسيم گرديد. در هر طبقه ارتفاعي و جهت جغرافيايي به ترتيب تعداد 32 و 48 قطعه نمونه دايرهاي شكل 1000 مترمربعي به شيوه منظم – تصادفي برداشت شد. جهت بررسي لايه درختچه­ اي در هر قطعه نمونه دايره­اي شكل، يك پلات 25 مترمربعي و جهت بررسي تنوع لايه علفي يك ميكرو پلات يك مترمربعي برداشت شد. نتايج نشان داد كه بيشترين مقادير شاخص هاي تنوع زيستي براي لايه درختي، درختچه اي و علفي در طبقه ارتفاعي مياني (1000-1500) مشاهده شد و نتايج آزمون تجزيه واريانس تاييد كننده معني­دار بودن اختلاف ميانگين شاخص­ هاي تنوع زيستي در سه طبقه ارتفاعي مورد پژوهش بوده­ است. نتايج مقايسه تنوع زيستي سه لايه مورد پژوهش (درختي، درختچه­اي و علفي) در دو دامنه شمالي و جنوبي نشان داد كه بيشترين ميانگين شاخص­ هاي تنوع زيستي در لايه درختي و درختچه ­اي در دامنه شمالي و لايه علفي در دامنه جنوبي مشاهده شد و نتايج آزمون تي مستقل نشان­ دهنده­ معني ­دار بودن اثر جهت جغرافيايي دامنه بر تنوع زيستي گياهي در منطقه مورد پژوهش است. بنابراين نتايج كلي پژوهش نشان ­دهنده اثر معني ­دار پارمترهاي فيزيوگرافي (ارتفاع از سطح دريا و شيب) بر تنوع زيستي گياهي در منطقه مورد پژوهش است.

Ecological condition including physiographic factors have impact bon plant species diversity. There for it is necessary to investigate at the ecological condition in other to achieve sustainable development and natural ecosystem conservation. The present study aim is investigate the effect of physiographic factors (altitude and geographic directions) on the biological diversity of plant species in the middle Zagros forests. The investigate was conducted in Research and Education Forest at Razi university located in between the west cities of Kerend Gharb and Sarpole Zahab, in Kermanshah province. The studied area was divided into three elevation class including less than 1000 m, 1000 to 1500 m and more than 1500 m asl. In each class of elevation and direction, respectively 32 and 48 plots of circular shapes of 1000 square meters in random- systematics were taken. In order to study the shrub layer in each circular sample plot, a plot of 25 m2 and a microplate of one square meter to study the herbaceous diversity were taken. The results showed that the highest values of diversity indices for tree, shrub and herbaceous cover in altitudes from (1500-1000) were observed and ANOVA test showed significant different between diversity index in three elevation classes. The results of compare biodiversity index in two main aspect showed that in trees and shrubs layer maximum of diversity index observed in the northern slopes, but for herbaceous layer, maximum of diversity index showed in southern slopes and T-test showed significant different of biodiversity index in two aspect direct. Overall results showed that the physiographical parameter (Elevation and aspect) are a significant effect on diversity condition.