مقايسه روش محلول پاشي و مصرف خاكي آهن بر ويژگي فيزيولوژيكي- بيوشيميايي و آهن فعال گياه يونجه يكساله (Medicago scutellata L) در مقادير مختلف آهك در خاك

Comparison of Foliar and Soil Fe Fertilization on Medicago scutellata Physiological-Biochemical Characteristics and Active Iron in Soils Containing Different Amounts of Lime

كاهش حلاليت آهن در خاك هاي آهكي منجر به بروز علائم زرد برگي در گياه مي شود. به منظور بررسي پاسخ گياه يونجه يك ساله به كمبود مستقيم و غير مستقيم آهن، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار انجام شد. فاكتورهاي آزمايشي شامل سه سطح آهك (صفر، چهار و هشت درصد) و پنج سطح آهن (صفر، 5 و 10 ميلي گرم آهن بر كيلوگرم خاك و صفر و 2/1 ميكرومولار آهن به صورت محلول پاشي) بود. دو غلظت صفر آهن در روش مصرف خاكي و محلول پاشي آهن به ترتيب به عنوان كنترل خاكي و محلول پاشي درنظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه افزودن هشت درصد آهك به خاك در تيمارهاي كنترل موجب بروز علائم زردبرگي، كاهش غلظت كلروفيل، آهن كل و فعال برگ، پروتئين، محتواي نسبي آب برگ، شاخص پايداري غشا و افزايش غلظت تركيبات فنولي و فلاونوئيدي برگ نسبت به سطح صفر درصد آهك شد؛ درحالي كه كاربرد خاكي و محلول پاشي آهن موجب بهبود علائم زرد برگي، افزايش غلظت كلروفيل، آهن و پروتئين برگ شد كه با كاهش معني دار غلظت تركيبات فنوليك در هر سه سطح آهك همراه بود. كاربرد محلول پاشي برگي در سه سطح آهك، موجب افزايش در جذب آهن كل و فعال برگ نسبت به دو تيمار مصرف خاكي شد. درحالي كه محلول پاشي آهن در دو سطح چهار و هشت درصد آهك، موجب كاهش معني داري در غلظت تركيبات فنوليك نسبت به دو تيمار مصرف خاكي شد. بيشترين غلظت كلروفيل برگي در بالاترين سطح آهك، در دو تيمار 10 ميلي گرم آهن بر كيلوگرم خاك و محلول پاشي آهن مشاهده شد. با توجه به نتايج حاصل، استفاده از روش محلول پاشي آهن در خاك هاي آهكي براي كاهش اثرات زرد برگي ناشي از آهك توصيه مي شود.

Reducing iron solubility in calcareous soils causes iron chlorosis symptoms in the plant. In order to investigate the response of M. scutellata to direct and indirect iron deficiency, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three replications. The experimental factors included three levels of lime (0, 4 and 8%) and five levels of Fe (0, 5 and 10 mg Fe Kg soil-1 as soil application and 0 and 2.1 μM Fe as foliar spray). Zero Fe concentrations in soil and foliar Fe fertilization was considered as control-S and control-F treatment, respectively. The results showed that the amendment of 8% CaCO3 in control treatments caused typical Fe deficiency symptoms, including decreases in chlorophyll, total and extractable leaf Fe concentration, protein, leaf relative water content, membrane stability index and increases in leaf total phenolic and flavonoid concentration when compared to 0% lime. The soil and foliar Fe fertilisation led to the improvement of Fe chlorosis, increases in chlorophyll, Fe, protein, and decreases in concentration of phenolic compounds in three levels of lime. The foliar Fe fertilization in three levels of lime increased total and extractable leaf Fe content, compared to two soil Fe treatments, but foliar Fe fertilization (in 4 and 8% of lime) yielded progressively lower leaf phenolic compounds. The highest leaf chl concentration in 8% lime was observed in 10 mg Fe Kg soil-1 and foliar Fe fertilization. The presented data indicate that the use of foliar application of Fe (Fe- EDDHA) is potent to reduce the effects of lime induced chlorosis in plants in calcareous soils.