اثر مقدار كود فسفره و مايه زني با باكتري استرپتومايسس بر جذب و توزيع فسفر در گندم و جو در مراحل طويل شدن ساقه و گرده افشاني

Phosphorus uptake and partitioning in stem elongation and anthesis growh stages of wheat and barley as influenced by fertilizer P rate and inoculation with Streptomyces sp. bacterium

مراحل طويل شدن ساقه و گرده افشاني در گندم و جو، به دليل تعيين اجزاي عملكرد مرتبط با تعداد دانه، بسيار مهم هستند. از طرف ديگر، فسفر بعد از نيتروژن، مهم ترين عامل محدودكننده رشد و عملكرد شناخته شده است. از اين رو، به منظور بررسي تأثير مقدار فسفر كودي ( 0 ، 20 ، 40 ، 60 و 80 كيلوگرم در هكتار)، مايه زني با باكتري استرپتومايسس و نوع گياه (گندم و جو) بر جذب و توزيع فسفر بين اندام هاي گياه در اين مراحل، آزمايشي در قالب طرح كاملاً تصادفي و به صورت فاكتوريل، در دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان انجام شد. نتايج، نشان دهنده افزايش خطي تجمع فسفر در بخش هاي مختلف گياه، با افزايش مقدار مصرف فسفر كودي بود به طوري كه در مراحل طويل شدن ساقه و گرده افشاني، به ترتيب از 15 / 0 تا 7 / 2 و 25 / 0 تا 49 / 9 ميلي گرم در بوته تغيير كرد. همبستگي ميان تجمع فسفر در مراحل طويل شدن ساقه و گرده افشاني و عملكرد دانه، به وسيله تابع دوتكه اي خطي مسطح - توصيف شد. در اين مراحل، افزايش تجمع فسفر، به ترتيب تا 78 / 1 و 66 / 7 ميلي گرم در بوته ،موجب افزايش عملكرد دانه شد ولي افزايش بيش تر از آن، تأثيري بر عملكرد نداشت. مايه زني با باكتري، تجمع فسفر در بخش هاي هوايي گياه در مرحله گرده افشاني را 75 / 17 درصد افزايش داد. در اين مرحله، تجمع فسفر در بخش هاي مختلف بوته، به استثناي ساقه در جو، حدود 37 درصد بيشتر از گندم بود. نتايج، حاكي از ثبات بيشتر ضريب توزيع فسفر به بخش هاي گياه، در مقايسه با غلظت و تجمع فسفر بود.

In this study, concentration, absorption and distribution of phosphorus, as most restrictive essential element after nitrogen, in these two stages of wheat and barley were studied.The experimental factors were fertilizer P rate (0, 8.4, 16.8, 25.2 and 33.6 mg P per kg dry soil equal to 0, 20, 40, 60 and 80 kg P ha-1), inoculation or uninoculation with Streptomyces sp. bacterium and crop (wheat cultivar Morvarid and barley cultivar Sahra). In both growth stages of SE and Ant, P concentration was increased linearly in all plant parts by increasing the amount of applied fertilizer phosphorus. In all fertilizer P rates, plant parts in terms of P concentration were arranged as leaf > shoot > total plant > stem > root, and in term of P content were arranged as root< leaf< stem< shoot< total plant. Inoculation with Streptomyces isolate increased root P concentration in SE and leaf, shoot and whole plant P concentration in Ant, P accumulation in these parts of plants and stem in Ant, significantly. In both growth stages, P concentration and accumulation in different parts of plant except phosphorus has accumulated in the stem, in barley was more than wheat. Results showed that P allocation coefficient to different organs has higher stability than P concentration and accumulation. Findings of this study indicated a strong relationship between the amount of accumulated P in whole plant in SE and Ant with grain yield in two crops. This relationship well described by a segmented linear-plateau function.