كاربرد روش AMMI در تجزيه اثر متقابل ژنوتيپ × محيط و تعيين پايداري عملكرد لاين‌هاي خالص سويا (Glycine max L.)

Application of AMMI approuch in “Genotype x Environment” interaction analysis and determining yeild stability of soybean purelines [Glycine max (L.) Merril

اين تحقيق با هدف بررسي سازگاري و پايداري عملكرد دانه 19 لاين خالص سويا به همراه رقم تجارتي كوثر در سه منطقه كرج، خرم‌آباد و مغان طي دو سال زراعي ( 1393- 1392) اجرا شد. بدين منظور پس از آماده سازي زمين و پياده نمودن نقشه آزمايشي اقدام به كشت بذور ژنوتيپ‌ها در كرت‌هاي مربوطه گرديد. در طول دوره رشد گياه مراقبت‌هاي زراعي معمول به عمل آمد و پس از برداشت عملكرد هر ژنوتيپ برآورد گرديد. تجزيه واريانس مركب بر اساس مدل امي، آماره ASV، نمودار دو بعدي عملكرد ژنوتيپ‌ها (لاين هاي خالص) و محيط‌ها براي مولفه اول IPCA1 و نيز نمودار دو بعدي دو مولفه IPCA1 و IPCA2 توسط نرم‌افزار Genstat 12 انجام شد. نتايج تجزيه واريانس مركب امي بيانگر معني‌دار بودن اثرات جمع‌پذير ژنوتيپ و محيط و اثر ضرب‌پذير ژنوتيپ × محيط در سطح 1 % بود. مجموع مربعات اثرات ژنوتيپ، محيط و ژنوتيپ × محيط به‌ترتيب 4% ، 46 % و 13 % از مجموع مربعات كل را تشكيل دادند. همچنين سه ژنوتيپ: (Spry × Nemaha/7) G10، ( Spry × Savoy/3) G16 و(Kousar) G20 بر اساس معيار ASV و نمودارهاي باي‌پلات1 و3 از پايدارترين ژنوتيپ‌ها بودند كه ژنوتيپ(Spry × Nemaha/7) G10 با توجه به عملكرد (Kg/ha 2764) و پايداري به عنوان بهترين ژنوتيپ انتخاب شد.

This study conducted to evaluating adaptability and seed yeild stability of 19 soybean purelines and Kousar cultvar (check) in three regions: Karaj, Khoram abad and Moghan in during 1392 and 1393 years. For this purpose after preparing soil and planing experimental design, genotype seeds planted in the respective plots. The usual agronomic attentions carried out at growth stages and each genotype yeild estimated after harvest. Combined analysis of variance according to AMMI model, ASV parameter, Biplot Genotypes & Environments means versus IPCA1 and Biplot IPCA1 versus IPCA2 computed by Genstat Ver.12 . the results of ANOVA and AMMI analysis showed that genotye and environment additive effects and “Genotype x Environment” multiplicative effect are significant in % 1 level. Sum of squares of genotype, environment and Gen. × Env. factors founded % 4, % 46 and % 13 of total Sum of squares respectivily. Also according to ASV parameter and results of 1 and 3 biplots three genotypes: G10 (Spry × Nemaha/7) , G16 ( Spry x Savoy/3) and G20 (Kousar) were the most stable and genotype G10 (Spry × Nemaha/7) selected as the best genotype considering the yeild (2764 Kg/ha) and stability.